Wat niet weet, wat niet deert

Spreken is zilver, zwijgen is goud. Dat denken de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de minister van Binnenlandse Zaken. Op verzoek van de VNG heeft de minister twee jaar geleden de maartcirculaire afgeschaft. In de maartcirculaire meldde de minister altijd hoe hoog het gemeentefonds in het voorgaande jaar uiteindelijk werd.

Want in de laatste dagen van februari komt de minister van Financiën met zijn jaarrekening, waaruit blijkt hoeveel het rijk in het afgelopen jaar heeft uitgegeven. En het gemeentefonds gaat trap op, trap af mee met de rijksuitgaven. In maart bleek meestal dat het gemeentefonds iets lager was dan verwacht.

Uiteraard wachtten de gemeenten met hun jaarrekening op die informatie. Maar de maartcirculaire verscheen nooit in de eerste dagen van maart maar pas in de tweede of derde week. Dus, zo stelde de VNG, ‘verstoorde de maartcirculaire het proces van de gemeentelijke jaarrekening’.

U en ik zouden als oplossing bedenken dat de minister gewoon moet opschieten met die circulaire. Zo niet de VNG: die wil de circulaire afschaffen en de uitkomst stil houden. Want wat niet weet, wat niet deert. In maart 2012 was dat niet erg. Het gemeentefonds in 2011 hing namelijk niet af van de rijksuitgaven maar was van tevoren al afgesproken. Nu, in maart 2013, is de eerste keer onder ‘trap op, trap af’ dat de minister niet met een maartcirculaire meedeelt hoe hoog het gemeentefonds van vorig jaar uiteindelijk is geworden. En dus, zo redeneren minister en VNG, hoeven de gemeenten er geen rekening mee te houden. Geen nieuws, goed nieuws, toch?

Hangt dan van de communicatie van de minister af wat de gemeenten in hun jaarrekening moeten opnemen? Gelukkig niet! We hebben in dit land namelijk gewoon wetten en regels voor jaarrekeningen. Bijvoorbeeld het Burgerlijk Wetboek. Dat zegt dat een organisatie bij het vaststellen van de jaarrekening álle informatie moet meenemen die op dat moment bekend is – en dus geen struisvogel mag nadoen. Zo ook bijvoorbeeld het Besluit Begroting en Verantwoording. Dat bepaalt, in artikel 29, hetzelfde. Dan maakt het niet uit of er één VNG, twee ministers, vijf accountants, of voor mijn part tien adviescommissies zijn die iets anders vinden.

De gemeenten moeten in hun jaar­rekening de definitieve hoogte van het gemeentefonds meenemen, en niet de voorlopige stand uit september of december. Of er nu een maartcirculaire is of niet. Punt. Uit.

Uiteraard komt een dezer dagen op de site van Binnenlands Bestuur te staan hoe hoog het gemeentefonds in 2012 uiteindelijk is geworden. De maartcirculaire is daarmee in feite niet afgeschaft – hij is geprivatiseerd.