Bezuinigen? Liever boekhoudtrucs

Gemeentelijke bezuinigingen zijn in het ravijnjaar onafwendbaar. Maar waarop? Binnenlands Bestuur volgt de discussie op een avond in maart in de gemeenteraad van Purmerend. Er moet voor 7 miljoen worden gesneden. Tenminste, dat is de bedoeling.

Geen hooivorken

Raadslid Frank Schaaij van Gemeente­belangen Purmerend kan donderdagavond 20 maart in alle rust naar het gemeentehuis komen. Geen hordes mensen met hooivorken op de parkeerplaats aan de Purmersteenweg. Ook de plenaire zaal staat niet vol met boze inwoners. Hoewel de publieke tribune iets beter gevuld is dan normaal, laten slechts twee van de belangstellenden hun stem horen. Dat gaat ordentelijk, binnen de toegewezen vijf minuten spreektijd per inwoner.

Besloten?

Schaaij refereert tijdens de raadsvergadering enigszins gekscherend en met gespeelde verbazing aan zijn veilige reis. Een deel van de coalitie overwoog een vergadering achter gesloten deuren. Een onnodig angstige reactie, aldus het oppositieraadslid. Op de agenda staat de bespreking van toekomstscenario’s voor de gemeente Purmerend: een verkenning van opties die het college richting moet meegeven voor het opstellen van de voorjaarsnota.

Bezuinigen

Die opties zijn er. Maar de kern van het verhaal is, zoals in veel andere gemeenten, keihard bezuinigen. De voorjaarsnota van Purmerend wordt geen wensenlijstje met mooie investeringen, maar een overzicht van te schrappen kosten. Zonder ingrijpen loopt het tekort op tot 7 miljoen euro in 2027 en 10 miljoen euro in 2028. Om de raad enige richting te bieden is er vanuit de ambtelijke organisatie een lijst met 54 besparingsopties opgesteld. Nu mag de raad zeggen wat het college moet doen.

Kleine hapjes en flinke klappers

Sommige van die 54 opties zijn flinke klappers, andere eerder kleine hapjes. Zo is het volgens het college een reële optie om de ozb de komende drie jaar drie keer met 10 procent te verhogen. Dat zou miljoenen opleveren. Tegelijkertijd wordt voorgesteld vrijwilligers bij stembureaus geen VVV-bon meer te geven als bedankje voor hun inzet. Totale besparing: 6.000 euro.

Bezuinigen kost ook iets

De twee insprekers komen beiden voor hetzelfde onderwerp: het college stelt de raad voor om de exploitanten van het zwembad en verschillende sport­accommodaties meer huur te laten betalen. Ongeveer 10 procent erbij moet kunnen, hebben de ambtenaren berekend. Voor de basketbalvereniging betekent het dat de contributie omhoog moet. Van 360 euro per jaar naar 410 euro per jaar, zo vertelt de voorzitter van de lokale basketbalvereniging. Hij is bang dat het leden gaat kosten en er vooral minder kinderen zullen komen sporten.

Daarin wordt hij gesteund door de tweede inspreker, namens de Sportraad Purmerend. Hij verwacht dat de bezuiniging die de gemeente denkt te maken twee keer zo hard terugkomt: in hogere kosten op het gebied van gezondheid en sociale cohesie.

Durft de raad het aan?

Het is een pijnlijke confrontatie met de keuzes die vanavond voorliggen. Wie die keuzes wil maken? Eigenlijk niemand, zo blijkt tijdens de bespreking door de raad. De grote coalitiepartij, de Stadspartij-Beemster Polder Partij, maakt direct duidelijk: ‘Bezuinigen binnen het maatschappelijke domein moet zo veel mogelijk gemeden worden’, aldus fractievoorzitter Barbara Jonk. Een statement dat, in verschillende mate van urgentie, gedurende de avond nog veelvuldig zal worden herhaald.

Afblijven van sociaal domein

Geen enkele partij geeft aan bereid te zijn om te besparen op minima. De Ouderenpartij staat verrassend genoeg open voor een onderzoek naar eventuele bezuinigingsopties binnen de Wmo. Maar de concrete uitnamen uit het sociaal domein die het college heeft voorgesteld, zoals bijvoorbeeld het aanscherpen van de voorwaarden voor minimaregelingen, het beperken van het leerlingenvervoer of het stoppen met de bijdrage voor zorgverzekeringen, zijn voor niemand een optie.

Afblijven ... van alles?

Ook in de publieke ruimte en het groen mag niet gesneden worden. Eerdere bezuinigingen op openbaar groen hebben op de lange termijn alleen maar geld gekost. Ook wil niemand bezuinigen op veiligheid. Daar moet juist meer geld heen, gezien alle recente problemen in Purmerend. De VVV-bonnen? ‘Klein bier’, aldus samengevat door de PvdA. Dat is het niet waard om te schrappen. Besparen op de ambtelijke organisatie? Misschien iets minder externe inhuur en iets efficiënter werken, zo durft de raad nog net uit te spreken.

Trucjes

Maar wat dan wel? Alleen wanneer mogelijke boekhoudkundige trucjes ter sprake komen, loopt bij de meeste raadsleden het water in de mond. Daar merkt namelijk niemand iets van. Het college stelt bijvoorbeeld voor de afschrijvingstermijnen van de bestrating en de wegen met tien jaar te verlengen. Van 25 naar 35 jaar voor de wegen, en van 30 naar 40 jaar voor de bestrating.

Daarmee verdient de gemeente plots een miljoen per jaar. Nog eens 2 miljoen per jaar kan worden bespaard door een lastig te begrijpen goocheltruc met btw via het opnemen van een ‘stelpost BCF-plafond’ in de begroting. Het komt erop neer dat Purmerend een toekomstige financiële meevaller alvast in de begroting zou kunnen zetten.

Gratis geld

Gratis geld! Dan staan de neuzen opeens ­allemaal dezelfde kant op. Dat het gaat om een papieren werkelijkheid en dat die wegen toch echt een keer vervangen zullen moeten worden, lijkt men voor lief te nemen. Terwijl meermaals wordt gerefereerd aan de ‘scherpe en pijnlijke keuzes’ die de raad zal moeten maken, blijkt diezelfde raad daartoe niet bereid. Het moet geld ­opleveren, maar dat mag de gemeenschap niks kosten.

Makkelijk miljoenen besparen

Waar vrijwel alle fracties zich schuldig maakten aan dit extreme wensdenken, vat Rick Hollander van D66 die vergeefse hoop het beste samen: ‘We kunnen besparen op de gemeenschappelijke regelingen, maar dit moet dan niet ten koste gaan van de ­bedrijfsvoering.’ En (over het maaibeleid): ‘Door goed te kijken naar zulke uitgaven kunnen we zonder grote gevolgen misschien wel makkelijk miljoenen besparen.’ Als het zo simpel was, had iedereen wel raadslid willen worden.

Gemengde gevoelen

Het is dan ook weinig verrassend dat de raad bij een gebrek aan lef en daadkracht lijkt af te stevenen op een forse ozb-verhoging. Steun daarvoor wordt, uiteraard met allerlei voorbehoud,  donderdagavond door de coalitie uitgesproken. De oppositie is minder enthousiast, maar biedt ook weinig alternatieven, anders dan te stoppen met ‘prestigeprojecten’, zoals de uitbreiding van het zwembad.

Besluiteloze Ozb-verhoging

Met gemengde gevoelens verlaat iedereen het stadhuis. Natuurlijk is een ozb-verhoging geen leuk nieuws voor de inwoners, maar tegelijkertijd is het ook de keuze die de minste uitleg behoeft. Een duidelijke motivatie voor het verhogen van de ozb, behalve dat het geld oplevert, ontbreekt. Het is overduidelijk dat Purmerend naar die ozb-verhoging grijpt, juist omdat de gemeente niet in staat is een motivatie voor een alternatief te formuleren. Het is de vluchtroute voor een raad zonder bestuurlijke visie.

Lees het hele verhaal in BB nummer 6 van deze week.