Valse start

Lieve help! Premier Rutte blijkt een vreselijk slechte onderhandelaar te zijn. En de gemeenten werden anderhalf jaar geleden bij de onderhandelingen over het bestuursakkoord aan alle kanten beetgenomen door die premier en zijn kabinet. Hoe slecht hebben de gemeenten dan onderhandeld?

De onderhandelaars van de gemeenten hebben toen ingestemd met alle plannen uit het regeerakkoord. Ze stemden in met de forse kortingen op de sociale werkvoorziening – en trokken die instemming pas in nadat er nog meer weerstand en opstand tegen kwam dan de premier onlangs van zijn eigen achterban kreeg. Ze namen genoegen met een vaag overzichtje over de jaarlijkse groei van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, en stemden ermee in zonder precies te weten waar het over ging.

Ze gingen akkoord met het schrappen van de Code Interbestuurlijke Verhoudingen – en willen die nu terug. Ze lieten zich beetnemen over de loonruimte van het rijk, omdat ze het rijk napraatten dat verlaging van die loonruimte echt de gemeenten niets zou kosten – wat onzin bleek te zijn. En de ultieme blunder: de gemeentelijke onderhandelaars stemden ermee in dat ze pas bij het begin van een bespreking de stukken kregen van het rijk en die stukken na afloop weer moesten inleveren. 

Nu heeft onze premier het alsnog deels goedgemaakt met zijn achterban. “Ik heb ervan geleerd”, zegt hij. “Sorry”, zegt hij. Oké, dat overkomt hem dus niet nog een keer.

En hebben de onderhandelaars van de gemeenten bijgeleerd? Nou nee. Dat is simpel te bewijzen. Het rijk wil de gemeenten veel meer laten bezuinigen dan het rijk zelf bezuinigt. Hoe dat kan, terwijl rijk en gemeenten toch samen de trap op en af gaan? Eenvoudig: samen de trap af, maar de gemeenten een extra treetje naar beneden vanwege de korting op de schoolgebouwen, en de gemeenten nog een extra treetje naar beneden vanwege de korting op de btw-compensatie, en de gemeenten een derde extra treetje naar beneden omdat er ook kleine gemeenten bestaan. Goede gemeentelijke onderhandelaars zouden van de daken hebben geschreeuwd dat het rijk de afspraken over ‘samen de trap op en af’ niet nakomt.

Maar wat zegt de VNG? De eerste zin van de reactie op het regeerakkoord luidt: “Het is goed dat het kabinet de bestaande afspraken rond de voeding van het gemeentefonds (‘trap op trap af’-systematiek) voortzet.” De gemeenten willen pas gaan praten over een nieuw bestuursakkoord als er meer duidelijkheid is over de inhoud van het regeerakkoord. Laten ze die tijd gebruiken om de valse start te corrigeren en hun onderhandelaars de keiharde eis mee te geven dat het gemeentefonds trap op, trap af blijft gaan met de rijksuitgaven, dus zonder andere kortingen.