‘Gemeenten en provincies, kies meer voor innovatie’

Constantijn van Oranje-Nassau (47) presenteerde donderdag in Den Haag het boekje Innovaties inkopen, het kan!. De prins en broer van koning Willem-Alexander doet er alles aan om de situatie rond startups en innovatie in Nederland te verbeteren. Hij roept gemeenten en provincies op om meer van dit soort bedrijven in te huren.

Overheden stimuleren

In de grote hal van de Haagse Hogeschool staat prins Constantijn, die zichzelf sinds deze zomer ‘Special Envoy’ mag noemen van het project StartupDelta. Dit initiatief werd eerder geleid door toenmalig eurocommissaris Neelie Kroes (VVD) en is bedoeld om de randvoorwaarden voor startups in Nederland te verbeteren. Constantijn reikt een boekje uit dat gaat over het inkopen van innovaties door overheden. Na de presentatie staat hij in een leeg klaslokaal Binnenlands Bestuur te woord. Jarenlang was de prins in Brussel werkzaam als kabinetschef van Kroes, zo vertelt hij. 'Daar was ik tachtig procent van mijn tijd bezig met het lastig vallen bestuurders en overheden die niets van hun beleid wilden veranderen op het gebied van digitale innovatie. Toen ik me na het vertrek van Kroes ging bezinnen over mijn eigen toekomst, kwam StartupDelta op mijn pad. Hiermee kan ik bestuurders en overheden op een positieve manier stimuleren. En het feit dat er ondernemers zijn die met iets totaal nieuws komen, dat spreekt mij enorm aan.'

Kiezen voor startups 

Constantijn is in Den Haag om te benadrukken dat overheden in Nederland vaker kunnen kiezen voor startups en innoverende bedrijven. Gemeenten en provincies gaan namelijk niet snel met hen in zee. In publieke aanbestedingstrajecten wordt nog te vaak gekozen voor grote partijen die hun sporen reeds hebben verdiend. 'In het kader van ons project stelt het rijk vanaf 2017 vijftig miljoen euro beschikbaar voor het stimuleren van startups. Dat is goed, maar wat is er nou beter dan dat decentrale overheden deze bedrijven ook als opdrachtnemers inhuren?' zegt hij. Constantijn stelt dat er bij lokale overheden nog vaak een cultuur van risicomijdend gedrag is. Hij moedigt bestuurders, juristen en ambtenaren daarom aan om eens een SBIR-traject te beginnen. 'In plaats van het oude aanbestedingstraject aan te gaan, waarbij consultants de kaders bepalen en waar alleen de grote, bekende spelers op in kunnen spelen, kunnen overheden ook een SBIR-competitie uitschrijven. Die daagt dan startende en gevestigde bedrijven eerst uit om een probleem te helpen oplossen. Vervolgens komt er een open aanbesteding waarin de verschillende partijen die oplossingen hebben bedacht mogen meedingen naar de echte opdracht. Zo kun je meer innovatie stimuleren. Deze vorm van getrapte aanbesteding is in andere landen ook al erg succesvol.'

Opener

De uitgangspunten in een aanbesteding moeten opener zijn, meent Constantijn. 'Je kan als gemeente zeggen: we willen een ringweg. Maar je kan ook zeggen: we willen een oplossing voor ons mobiliteitsprobleem. Dat laatste biedt veel meer mogelijkheden en kansen voor nieuwe, innovatieve bedrijven om mee te denken. Dat is goed voor de gemeente, de economie en de bevolking. Daarnaast kun je als lokale overheid vaker nadenken over het rendement dat een aanbesteding op lange termijn oplevert, want dat gebeurt ook nog te weinig.' De prins hoopt dat bestuurders van gemeenten en provincies kiezen voor meer innovatie. 'Er zijn al gemeenten die steeds vaker gaan voor innovatie, zoals Amsterdam en Eindhoven. We hopen dat andere steden hierdoor geïnspireerd raken en vaker zullen kiezen voor startups en innovatieve concerns, het liefst middels een SBIR-traject natuurlijk.' In het boekje Innovaties inkopen, het kan! dat Constantijn donderdag aannam, staat een groot aantal voorbeelden.

'Deze publicatie laat zien wat er mogelijk is en dat het oude, vertrouwde denken niet altijd meer werkt.'

Quota voor startups

Wil hij dat lokale overheden quota krijgen voor startups? 'Dat werkt niet. Veel startups zijn bijvoorbeeld nog te klein en kunnen niet alle opdrachten aan. Je moet dan als gemeente startups gaan aannemen om startups aan te nemen. Dwang helpt ook niet om op lange termijn te komen tot meer creativiteit en innovatie.' Prins Constantijn, die vorig jaar van Brussel naar Den Haag verhuisde, heeft drie jaar de tijd om zijn opdracht te vervullen. Hij is er zo goed als fulltime mee bezig en doet het graag. 'Naast onze activiteiten in Nederland ga ik komende tijd onder andere naar China, Zuid-Korea en Finland om Nederlandse startups te promoten. Daarnaast brengen we in januari met dertig startups een bezoek aan de Consumer Electronics Show in Las Vegas en aan Silicon Valley.' Over drie jaar hoopt hij dat de relatie tussen de wetenschap, het bedrijfsleven en de overheid op het gebied van startups en innovatie een stuk is verbeterd. 'Ik hoop dat het dan normaal is dat startups en innovatieve bedrijven worden meegenomen als er nieuwe plannen en projecten op stapel staan. Als dat is ingesleten, ben ik al erg tevreden.'