Ruimere mogelijkheden voor wettelijke schuldenregeling

Betere begeleiding en ondersteuning van mensen naar schuldhulptrajecten en meer mogelijkheden voor de rechter om af te wijken van de tienjaarstermijn wanneer mensen uit zo’n traject zijn gevallen. Deze stappen zegt staatssecretaris Dennis Wiersma toe in een brief aan de Nationale Ombudsman.

Hindernisbaan

In het rapport ‘Hindernisbaan zonder finish’ gaf de nationale ombudsman Reinier van Zutphen vorige zomer aan dat de huidige praktijk van schuldhulp te weinig is gericht op toekomstperspectief. Zeker door de coronacrisis voorzag hij dat meer burgers in problematische schulden, en daarmee in Wsnp-trajecten terecht zouden komen.  Maar de gemeentelijke schuldhulpverlening sluit slecht aan op de Wsnp. Gemeenten lichten mensen vaak niet voor over de mogelijkheden van de Wsnp en worden daar niet in begeleid.

Minnelijke regeling

De wettelijke schuldsanering komt in beeld als een zogenaamde minnelijke regeling niet mogelijk is. Bij een minnelijke regeling maakt een schuldhulpverlener afspraken met schuldeisers. Daarbij wordt doorgaans een deel van de schuld kwijtgescholden en de persoon met schulden wordt geholpen om binnen een bepaalde periode, vaak drie jaar, het resterende bedrag af te lossen. De wettelijke schuldsanering is een laatste redmiddel dat een schuldhulpverlener kan inzetten wanneer schuldeisers niet akkoord gaan met de voorgestelde regelingen. De rechter bepaalt dan dat de schulden, na een traject van drie jaar waarbij onder bewindvoering zo veel mogelijk wordt afbetaald, weggestreept worden.

Tien jaar

Ook de wetgeving rondom de Wsnp zorgt voor knelpunten. Mensen die fraude hebben gepleegd bij de UWV, SVB of gemeente worden tien jaar lang uitgesloten van een minnelijk traject. Dit geldt echter ook voor burgers die te goeder trouw een vergissing hebben gemaakt. De ombudsman stelde voor deze termijn van tien jaar te halveren, zodat mensen sneller met een schone lei kunnen beginnen. Ook als een schuldenaar het traject tussentijds beëindigt, moet hij tien jaar wachten om opnieuw een verzoek in te kunnen indienen. De rechter kan hier niet van afwijken. Hierdoor zitten burgers een onmenselijk lange tijd in de 'wachtkamer' van de Wsnp. De ombudsman vindt dat ook deze tienjaarstermijn moet worden verkort. En het zou volgens Van Zutphen mogelijk moeten zijn om meer rekening te houden met de omstandigheden en belangen van schuldenaars en zouden zij voorwaardelijk toegang moeten krijgen tot de Wsnp als de gemeente er niet in slaagt om hen binnen zes maanden een traject voor een minnelijke schuldenregeling aan te bieden.

Corona

In zijn brief wijst staatssecretaris Wiersma erop dat er momenteel een wetsvoorstel ter advisering bij de Raad van State ligt om de termijn van de ‘goede trouw’ bij een verzoek om toelating tot een Wsnp-traject te korten en mensen sneller door te laten stromen van het gemeentelijk schuldhulpverleningstraject naar de Wsnp. Ook zal de rechter ruimere mogelijkheden krijgen om af te wijken van de standaard toelatingscriteria als iemand in de afgelopen tien jaar al gebruik heeft gemaakt van een Wsnp-traject, bijvoorbeeld wanneer iemand buiten de eigen schuld opnieuw in de financiële problemen is gekomen. Dat is met name in het afgelopen jaar voor gekomen vanwege de corona-maatregelen.

Ondersteuning

Om de begeleiding en ondersteuning door gemeenten van schuldenaars naar en tijdens een Wsnp-traject te verbeteren zijn er twee ondersteuningsprogramma’s in het leven geroepen: ‘Verbinden schuldendomein gemeenten’ onder leiding van de VNG en ‘Minder regeldruk, klant voorop’  onder leiding van de NVVK.