Eten in de kelder

Vroeger hielden gemeenten aan het einde van het jaar wel eens geld over. Daar gingen ze vaak verstandig mee om. Ze bewaarden een deel ervan voor slechtere tijden. 

Zo ontstonden de financiële reserves van de gemeenten. Die reserves bleken hartstikke nuttig. Een gemeente met financiële reserves kan meer risico’s nemen dan een gemeente zonder reserves. Die extra risico’s, die de gemeenten zo konden nemen, vielen vaak goed uit. Aangekochte bouwgrond leverde bijvoorbeeld winst op.

Vervolgens wilden de gemeenten weten hoeveel reserves minimaal nodig zijn voor alle risico’s die ze wilden nemen. Hoe meer risico’s, des te meer reserves hebben ze nodig. Zo ontstonden ondergrenzen voor die reserves. Als een gemeente te weinig reserves had, gaf ze een paar jaar wat minder uit, of ze verhoogde de belastingen. Zo werden de reserves weer aangevuld.

En toen kwam corona. De grootste crisis sinds de oorlog. Erger dan de oliecrisis van 1973. Erger dan de bankencrisis van 2007. Veel gemeenten gebruiken hun reserves nu om allerlei voorzieningen in stand te houden. De sporthal en de bejaardensoos gaan zo niet failliet. De bibliotheek en het theater kunnen open blijven. Want wat failliet is, wat gesloten is, komt nooit meer terug.

Precies hiervoor zijn de reserves bedoeld. Zetten de gemeenten nu al hun reserves in? Nee. Veel gemeenten willen, ook in de grootste crisis sinds de oorlog, hun reserves boven een bepaalde ondergrens houden. Ook al moet dan het zwembad dicht. Dat is hetzelfde als bij een hongersnood toch wat eten in de kelder laten staan, voor een eventuele hongersnood volgend jaar. Als je dat laatste blikje eten in de kelder zelfs niet in de ergste hongersnood wil opeten, dan kun je het net zo goed meteen weggooien. Je eet het toch nooit op.

Moeten de gemeenten al hun reserves nu inzetten? Niet per se. Maar ze moeten nu de reserves inzetten die nodig zijn om diverse voorzieningen in stand te houden. Kost dat al je reserves? Dan is dat maar zo. Desnoods kom je zelfs in de min uit. Houd je een deel van je reserves over? Des te beter. Maar gemeenten die hun reserves niet willen inzetten omdat ze dan onder de ondergrens van die reserves komen, begrijpen niet waarvoor die reserves zijn bedoeld.