Grondprijskorting is niet de heilige graal

Zoals ook Binnenlands Bestuur onlangs berichtte wil de gemeente Amsterdam projectontwikkelaars met een korting van 10 procent op de grondprijs verleiden om betaalbare woningen te bouwen. Zo op het eerste gezicht een prijzenswaardig initiatief waar niet veel op aan te merken valt. Maar bij de aankondiging sprong direct een kleine nuance in het oog: de korting geldt slechts voor de duur van één jaar. Zonder al te cynisch te willen zijn geeft dat toch een beetje het gevoel van een kortingsactie, terwijl er toch echt behoefte is aan een meer structurele aanpak, aan gedegen beleid.

De 10 procent die ontwikkelaars krijgen is goed en laten we in elk geval vaststellen dat andere grote steden dit voorbeeld direct moeten volgen. Meer dan 10 procent zou overigens ook geen verkeerd idee zijn. Maar waarom een jaar? Gezien de omvang van het woningtekort op sommige plaatsen in het land is dat niet voldoende. Het verlagen van grondprijzen voor de komende vijf tot tien jaar geeft al een beter perspectief. Toch zijn we er daarmee ook nog niet.

Hoge grondprijzen vormen weliswaar één van de obstakels van een stagnerende woningbouw en daarmee dragen ze bij aan het woningtekort in grote steden. Maar zij zijn zeker niet de primaire oorzaak van dat tekort. De grootste boosdoener is namelijk regelgeving die er in steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht voor zorgt dat een deel van de beschikbare woningvoorraad niet mag worden gebruikt.

Zo werd leegstand in Amsterdam onlangs nog - ook in de pers - toegeschreven aan hoge huurprijzen. Ten onrechte, want die leegstand is in belangrijke mate het gevolg van onlogische gemeentelijke regelgeving, die het zogenaamde ‘woningdelen’ in de hoofdstad vrijwel onmogelijk maakt. Hoge huren van (nieuwbouw-)woningen zouden in Amsterdam geen probleem zijn als het mensen was toegestaan met z’n drieën of vieren te huren. Helaas moet een verhuurder altijd een vergunning aanvragen als een woning door meer dan twee mensen wordt bewoond. Die regel geldt als zij geen huishouden vormen en er geen sprake is van inwoning. Een merkwaardige barrière, die er in de praktijk voor zorgt dat er prachtige woningen leeg staan, terwijl wachtlijsten gestaag groeien.

Het mantra ‘bouwen, bouwen, bouwen’ lijkt heilig en dat zorgt ervoor dat beleidsmakers niet meer volledig rationeel of open-minded naar andere oplossingen voor woningnood kijken. Korting op grondprijzen is een goede stap, maar zeker niet de heilige graal. Het opheffen van juridische misstanden die gebruik van de bestaande voorraad lastig of onmogelijk maken is betrekkelijk eenvoudig en sorteert veel sneller effect.

Huib Boissevain, CEO Annexum