Financieel ‘beroerde jaren’ op komst

Volgens het bestuursakkoord tussen Rijk en gemeenten krijgen gemeenten er twee jaar niets extra’s bij, maar gaat er ook niets af. De normale normeringssystematiek – samen de trap op, samen de trap af – is door het kabinet buiten werking gesteld om gemeenten niet te laten profiteren van de extra rijksuitgaven. Waarop gemeenten na 2011 moeten rekenen, was en blijft voorlopig onduidelijk.

Minister Bos van Financiën kan gegeven de vele onzekerheden die duidelijkheid niet geven. Op nadrukkelijk verzoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is er wel een delegatie gevormd van de ministeries van Financiën, Binnenlandse Zaken, de provinciale koepelorganisatie (IPO) en van de VNG om te proberen gemeenten rond Prinsjesdag toch enig houvast te bieden over de ontwikkeling van de algemene uitkering in 2012 en 2013. De VNG wordt volgens financieel specialist Gijs Oskam veel gebeld door gemeenten die willen weten wat ze moeten doen.

‘Den Haag zegt: wij weten het niet’, aldus Oskam. ‘Er komt een nieuw kabinet na de verkiezingen in 2011, niemand weet wat de economie gaat doen en onduidelijk is of de normeringssystematiek slechts tijdelijk is losgelaten of voor langere tijd. Daarover wordt pas volgend jaar een beslissing genomen.’

Oskam waarschuwde gemeenten in Arnhem tijdens een bijeenkomst van adviesbureau Haute Equipe er rekening mee te houden dat het nog beroerder kan uitpakken dan de twee scenario’s die Binnenlands Zaken eerder gaf: geen groei van het gemeentefonds tot een lichte krimp van een half procent in 2012 en 2013. Volgens Oskam leidt het geen twijfel dat medeoverheden gaan meedelen in hoe het kabinet tekort van 35 tot 40 miljard gaat repareren.

‘Wij ontkomen er niet aan daar een flinke klap van mee te krijgen’, zei hij afgelopen vrijdag. Zijn collega Ton Jacobs voorspelde in het Financieel Dagblad al dat gemeenten het mes gaan zetten in het personeelsbestand. Alle onzekerheid over de toekomstige inkomsten ten spijt, duidelijk is dat gemeenten volgens hem te maken krijgen met meer uitgaven voor bijstandsgerechtigden omdat de werkloosheid groeit. Van de algemene uitkering die gemeenten krijgen moet meer geld richting bijstandsgerechtigden. ‘Dus blijft er minder over voor andere dingen’, aldus Oskam. ‘U gaat geld missen’, waarschuwde hij zijn gehoor van ruim 150 financieel specialisten van gemeenten.