Najaarsblues

Het rijk doet het. Bijna alle gemeenten doen het. En ik ben er een groot tegenstander van: de najaarsnota. Vlak voor het einde van het jaar de begroting nog even veranderen.

De najaarsnota is het zwarte schaap van de financiële stukken. Het belangrijkste financiële stuk is de begroting. De belangrijkste vergadering van de gemeenteraad elk jaar is het vaststellen van de begroting. Die gaat over twee dingen, over de plannen voor het komende jaar en over het geld dat daarvoor nodig is. Nauwkeurig bespreken de raden elk jaar die plannen en de budgetten. Er worden moeilijke beslissingen genomen, een beetje meer geld besteden aan de ene activiteit en een beetje minder aan andere activiteiten. De beslissingen krijgen veel aandacht in de kranten. En vervolgens gaat het college een jaar aan de slag, met die plannen, met dat geld.

En als het jaar bijna is afgelopen? Dan komt een najaarsnota. Daarin staan alle meevallers en alle tegenvallers. En de raad moet al die wijzigingen even goedkeuren. Maar wat stelt de begroting dan nog voor? Weinig. In de begroting geeft de gemeenteraad een opdracht aan het college om plannen uit te voeren met een bepaald budget.

En aan het einde van het jaar zegt de gemeenteraad met de najaarsnota dat de plannen toch wel wat minder mogen, of de budgetten toch wat hoger. Aan het einde van het jaar wordt in de najaarsnota alles wat misging nog even recht gepraat. Dat is net zoiets als vijf minuten voor het einde van een voetbalwedstrijd je voorspelling van de uitslag aanpassen.

De op een na belangrijkste vergadering van het jaar is de jaarverantwoording. Daarin licht het college toe welke plannen zijn gelukt en welke niet, en waarom dat is. En vertelt het college of het binnen zijn budget is gebleven. Die jaarverantwoording verliest ook zijn nut als in december nog snel de plannen en de budgetten zijn aangepast. Dat is net zoiets als na afloop van de wedstrijd trots beweren dat je de uitslag ongeveer had voorspeld – nadat je de voorspelling vijf minuten geleden nog had aangepast.

Er gaat niks mis als er geen najaarsnota’s meer zijn. Een raad die zichzelf serieus neemt, accepteert niet dat alle plannen en budgetten in december nog mogen wijzigen. Weg met alle najaarsnota’s!