De beslissers

De organisatoren noemen Big Improvement Day (BID) meer dan een evenement. Het is een heuse beweging, gericht op overheid en bedrijfsleven. Veel innovatie, duurzaamheid en positieve energie, zoals dat tegenwoordig heet. Het gaat overigens gewoon om een commerciële activiteit van twee bureaus. Het ene doet veel aan ‘creatieve communicatie met impact’, het andere is vooral bekend van de ‘wereldwijde Miljonair Fairs’.

Op BID 2010 hebben Loek Hermans, Saskia Stuiveling en Bernard Wientjes de zogenaamde ‘Kroonrede’ uitgesproken, heeft John Fentener van Vlissingen gepleit voor ‘Een betere BV Nederland’, heeft Tex Gunning een ‘Call for Action’ gepresenteerd en hebben Rob en Emiel een ‘Interactieve Mentalisten Show’ verzorgd. Dat alles en nog veel spetterende en spirituele activiteiten meer, moest De Beslissers van Nederland een hart onder de riem steken. Dat is ook wel nodig in deze sombere tijden van kredietcrisis, onvoldoende gemandateerde oorlogsverklaringen en om onafgebouwde vakantievilla’s aftredende bestuurders. Dat bezorgt De Beslissers veel leed, dat de troostrijke aandacht van een dag vol leiderschapsvleierij alleszins rechtvaardigt.

Zo kunnen De Beslissers er weer een jaar tegenaan en blijven ook in doorgaans magere verkiezingsjaren opdrachtenportefeuilles gevuld. Want krachtig Beslissen is goed, maar vergt veel ondersteuning, lijkt de even impliciete als dubbelzinnige boodschap van de organisatoren te luiden. Een bevriende Haagse topambtenaar vertelde mij dat op de eerste BID in 2008 de dagvoorzitter een volle zaal van Beslissers vroeg of 2008 beter zou worden dan 2007. Een massaal gebruld ‘Yes!’ – inderdaad, opnieuw Engels – was het antwoord.

De BV Nederland zou met zo veel coachend en inspirerend leiderschap gouden tijden tegemoet gaan. NAVO-generaal Clark bijna net zo doeltreffend als de precisiebombardementen op Belgrado waarmee hij eerder beroemd werd, bevestigde dat nog eens met een paar stevige oneliners. De collateral damage van de bombardementen – oorlogstaal voor burgerslachtoffers – was een stuk beperkter dan de verwoestende kredietcrisis die later dat jaar het massaal gebrulde Yes! toch enigszins relativeerde. Maar ja, die was dan ook door andere Beslissers dan de bij BID 2008 aanwezige veroorzaakt, zal het verweer ongetwijfeld hebben geluid.

BID richt zich uitdrukkelijk ook op de overheid. Sterker nog, de organisatoren hebben een aantal gerespecteerde overheden meegekregen als partner van de beweging. Ook in die kring is visionair leiderschap gevraagd en moeten Beslissers ruim baan krijgen. Liefst niet gehinderd door al te veel gepolder en al helemaal niet door rechtsbescherming. Korenwolven hebben nu even geen prioriteit, het gaat om grootse werken van Deltaplan-allure die dit land weer op de rails moeten krijgen.

Het valt te hopen dat het dan niet weer gaat vriezen en sneeuwen, want dan werken de wissels op die rails weer niet. Dat schijnen de Belgen beter te doen. Onze zuiderburen blijken iedere nacht te bezien wat het weer gaat doen en verwarmen dan hun wissels. Natuurlijk onverantwoord in termen van planmatigheid en professionaliteit, maar het werkt kennelijk wel.

Ik weet niet of de aanwezigheid van Beslissers uit de overheid op BID mij gerust stelt. Nederland is geen BV en de politiek-bestuurlijke institutie is te kwetsbaar om aan de narcistische ijdelheid van de leiderschapscultus over te laten. Wie denkt dat maatschappelijke complexiteit gebaat is bij de helderheid van de eenduidige beslissing, verdient fors wantrouwen, in plaats van om zijn visionaire daadkracht bewierookt te worden.

Er zijn politieke bewegingen die De Beslisser groter mandaat willen geven. Die Beslisser bepleit zonder aarzeling doortastende oplossingen voor maatschappelijke problematiek. Hij doet dat meeslepend en welsprekend. De welsprekendheid is die van het volk, waarvan hij de taal spreekt zonder ooit een mediatraining te hebben gevolgd. De overheid is bovendien een veel te gevaarlijke institutie.

Politieke en ambtelijke machthebbers kunnen uiteindelijk het geweld en de belastingheffing inzetten om hun visie te verwerkelijken. Daarom verwacht ik van hen eerder bescheidenheid en terughoudendheid, prudentie en proportionaliteit en voorzichtigheid. En op de vraag of 2010 beter zal worden dan 2009 is slechts een antwoord gerechtvaardigd: grote twijfel. Hopelijk hebben De Beslissers dat antwoord afgelopen dinsdag gegeven. De beslissers Nederland is geen BV

Paul Frissen is decaan en bestuursvoorzitter van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en lid van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling.