Chinezen over de vloer

Iedere week komt er wel een Chinese delegatie langs bij een Nederlandse gemeente. Ze komen shoppen, maar willen ook alles weten over (ouderen)zorg, milieu en duurzaamheid.

China slaat zijn vleugels uit. Welke gemeente heeft nog geen delegatie uit provincie zus of zo (ze hebben er 27 en allemaal met miljoenen inwoners en met enorme hoofdsteden waarvan we nog nooit hebben gehoord) op bezoek gehad? Premier Rutte was in maart met staatssecretaris Mansveld en ondernemers in het bekende Sjanghai. Dergelijke handelsmissies naar China kunnen rekenen op media-belangstelling en zo nu en dan op politiek gekrakeel, bezoekjes van delegaties uit nagenoeg onbekende Chinese provincies aan Nederlandse gemeenten ontsnappen aan die aandacht.

Grote gemeenten, kleine – ze krijgen allemaal wel Chinese delegaties op bezoek. Een paar maanden geleden stond een afvaardiging op de stoep bij burgemeester Elbert Roest (D66) van Laren (10.500 inwoners). Waarom Laren? Roest: ‘Die vraag had ik ook toen ze kwamen en in zekere zin ook wel toen ze weggingen. Dat is toch een beetje verscholen in het verborgene. Ik weet ook niet hoe zij prikken in Nederland. Het draait bij zo’n bezoek om het opbouwen van een relatie en het ontwikkelen van vertrouwen. Pas later komt de inhoud.

Het was een serieuze delegatie uit de provincie Jiangxi (42 miljoen inwoners, red.). De ontvangst was bescheiden hoor. We hebben het gehad over de betekenis van erfgoed voor de economie; wij hebben hier een beschermd dorpsgezicht en het Singer Laren Museum. Ze wilden door het dorp lopen en in huiskamers kijken. Dat was leuk en niet zo formeel als ik had gedacht. We hebben het over toerisme gehad in de achtertuin van Amsterdam, over de zorgindustrie, milieu en duurzaamheid.’

Roest werd gevraagd of hij wilde nadenken over vervolgprojecten. ‘Dat vind ik iets voor de Gooi- en Vechtstreek. Wethouder Wimar Jaeger in Hilversum zou bij een vervolgbezoek de gastheer moeten zijn.’

Duurzaamheid en milieu
Wethouder Marcel Willemsen (CDA) van economische zaken in het Brabantse Oosterhout (54 duizend inwoners) is het stadium van opbouwen van een band met een Chinese regio wel zo’n beetje voorbij. ‘We hebben als gemeente een bevriende relatie met de stad Yixing in de provincie Jiangsu (79 miljoen inwoners, red.). Bij ons draait het vooral om het beheren van de relatie. Een keer een bezoek afleggen of ontvangen heeft totaal geen effect’, aldus Willemsen, die eind vorig jaar een afvaardiging van de staatskrant People’s Daily over de vloer had.

‘Vanuit de regio West-Brabant onderhouden we banden met de miljoenenstad Yangzhou, ook in de provincie Jiangsu. Breda heeft al lang een relatie met deze stad en die samenwerking werpt zijn vruchten af. Ook zij richten zich in hun nieuwe industriële ontwikkeling op duurzaamheid, milieu en bio. Ik hoop dat we in september met de nieuwe burgemeester van Breda Depla weer naar Yangzhou kunnen. Wij positioneren ons als economische regio tussen Rotterdam en Antwerpen en hebben elkaar op het thema van duurzaamheid gevonden. Daarin zijn de Chinezen tegenwoordig erg geïnteresseerd. Ze hebben bedrijven in onze regio bezocht die duurzame methoden toepassen op het gebied van waterbeheer. In Oosterhout zit het bedrijf Döhler, dat smaken voor de voedings- en drankenindustrie ontwikkelt en duurzame waterbeheersingmaatregelen heeft genomen. Je ziet dat er een band ontstaat tussen bedrijven die in jouw stad zijn gevestigd en de Chinezen die komen.’

Oosterhout, of beter de regio West-Brabant, haakt bij haar Chinabeleid aan bij de China Business Association (CBA) voor Zuidwest-Nederland. De voorzitter van deze club heeft een logistiek bedrijf in Oosterhout en heeft ook Chinese klanten. ‘Ik heb het CBA nodig om samen met mij als bestuurder deuren te openen voor bedrijven uit onze regio, maar ook om uitwisselingen tot stand te brengen tussen hogescholen’, aldus wethouder Willemsen.

Ook hij heeft de laatste jaren steeds meer Chinezen richting de provincie zien komen. ‘Zij willen zien hoe wij de zaken in het achterland van een grote stad aanpakken. Zoals wij in de periferie van de havenstad Rotterdam liggen, zo ligt Yangzhou in de periferie van de havenstad Shanghai.’ Naast duurzaamheid zou wethouder Willemsen in de nabije toekomst delegaties uit Yangzhou in West-Brabant willen boeien met voeding en agro-industrie. ‘De Chinezen eten steeds veelzijdiger en verdienen steeds meer. Wij hebben op het gebied van verse groenten veel te bieden.’

Merkwinkels
Er zijn gemeenten die zo veel Chinese belangstelling opwekken, dat ze er een heus Chinabeleid op nahouden. Het Limburgse Roermond komt dit jaar zelfs met een China Notitie. Hierin wordt de vraag beantwoord wat de stad en de regio in China te zoeken hebben en wat Roermond de Chinezen kan bieden. Roermond is hot in China. ‘We hebben in het stadhuis gemiddeld een delegatie per maand’, zegt wethouder van economische zaken Angely Waajen (CDA). Die bezoeken hebben vooral te maken met de Designer Outlet.

Waajen: ‘Twee weken geleden kwam een delegatie langs die ook een outlet in China wilde vestigen. De beste outlet van Europa en misschien wel van de wereld, staat namelijk in Roermond, en dat weten de Chinezen maar al te goed. We hebben hier een unieke combinatie van merkwinkels. Niet voor niets komen jaarlijks driehonderdduizend Chinezen naar onze stad. Chinezen combineren hun zakenreis met shoppen. Dat vinden ze het allerbelangrijkste. Ze zijn merkgericht, op zoek naar een label of een logo. Dat geeft status. Met die aankopen verdienen Chinezen de reis voor een deel terug, want originele merken zijn in China veel duurder.’

Ook het aantal Chinese delegaties dat Roermond bezoekt, is de afgelopen jaren explosief gestegen. Hoe dat komt? Wethouder Waajen: ‘Een Chinese mevrouw vertelde vorige week tijdens een Chinaplatform van de provincie dat Roermond een merk is geworden in China. Daar komt bij dat de Chinese middenklasse veel welvarender is en gemakkelijker een visum krijgt.’ Angely Waajen ontvangt de Chinese delegaties niet alleen graag omdat ze steevast in Roermond gaan shoppen, maar ook omdat ze hoopt dat de Chinezen investeren in een hotel of een bedrijf op het bedrijventerrein.

‘En dat ze er een Roermondse architect bij zoeken’, aldus Waajen. ‘Wij hoeven ons niet druk te maken over hoe we Chinezen naar Roermond krijgen, wij moeten ons afvragen hoe we er meer uithalen. Kunnen we ze verleiden om hier te overnachten en niet naar Brussel of Amsterdam door te rijden? Kunnen we dagarrangementen maken? Dat is een uitdaging, want Chinezen doen in een rap tempo Europa.’

Eten en drinken
Gemeenten zetten hun beste beentje voor, provincies doen daar niet voor onder. De Chinezen reizen graag in de provincie langs bedrijventerreinen, winkelcentra, scholen, bejaardenhuizen en onderzoekscentra. Van Drenthe tot Zeeland. Commissaris Van den Berg prees Groningen eind vorig jaar bij het bezoek van een delegatie uit Hunan (72 miljoen inwoners) fier aan als ‘dé energieprovincie van Nederland’.

Van alle provincies was Limburg zo’n beetje de laatste die haar vizier richtte op China. De provincie had haar handen immers vol aan de Euregio. Met de komst van VVD-prominent Twan Beurskens, van 2006 tot 2012 wethouder in Venlo, als gedeputeerde voor economie in het gouvernement aan de Maas, veranderde dat radicaal. Limburg richtte haar pijlen op de provincie Sichuan (81 miljoen mensen, hoofdstad Chengdu 14 miljoen). Nu lopen de Limburgers, samen met Brabant, voorop in China, en lopen de Chinezen de deur plat in Limburg.

Afgelopen zomer kwamen in een week tijd twee delegaties langs in de hoofdstad van Limburg. Een paar weken eerder had de partijsecretaris van de communistische partij van Sichuan, met in zijn kielzog tachtig Chinese bedrijven, in Maastricht een vriendschapsverdrag met Limburg gesloten. Het fundament voor het verdrag had Beurskens gelegd tijdens een bezoek aan Sichuan. Twan Beurskens: ‘Als je de grens over bent, dan stel je nog wat voor als gedeputeerde. In China zeker. Een verdrag op overheidsniveau is belangrijk in China. De overheid staat er hoog aangeschreven. We hebben het bedje gespreid voor DSM en kennisinstellingen. Er worden nu volop contracten gesloten.’

Sichuan heeft ook banden met het veel grotere Noordrijn-Westfalen, maar dat is alleen maar goed, zegt Beurskens, want ‘dan pakken de Chinese delegaties eerst Keulen en Düsseldorf, en dan komen ze later naar Venlo, Maastricht en Roermond. Laat ze maar eten en drinken en van cultuur genieten in Maastricht en shoppen in de Designer Outlet in Roermond. Wij zetten als provincie in op agrotechnologie, voeding en gezondheid, maar de Chinezen hebben ‘s avonds na vijf uur ook een leven.’

Reisagenda
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) verzamelt geen informatie over gemeentelijke delegaties die naar China gaan en Chinese delegaties die naar Nederland komen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor de coördinatie van de ‘strategische reisagenda’ van zowel de centrale als de decentrale overheid. Een centrale rol bij de afstemming van bezoeken is weggelegd voor de Dutch Trade Board. Plaatsvervangend directeur VNG International Arthur Wiggers adviseert gemeenten altijd om regionale samenwerking te zoeken bij de komst van delegaties. Wiggers: ‘Gemeenten moeten zich goed afvragen wat de vraag van het bezoek is en wat ze er zelf aan hebben. En als je er wat wilt uithalen, dan zul je bereid moeten zijn om meer te doen dan een delegatie ontvangen.’