'Als er weer een herstelplan komt, graag een sanctie!'

De magere manier waarop de meeste lidstaten hun lokale en regionale overheden hebben betrokken bij de nationale herstelplannen, had voorkomen kunnen worden door een sanctie. Dat zeggen wethouder Rob Jonkman van Opsterland en burgemeester Isolde Ries van het Duitse Saarbrücken.

Gepasseerd

Vrijwel alle regionale en lokale overheden in de Europese Unie vinden dat ze bij de het maken van de nationale herstelplannen zijn gepasseerd bij het opmaken ervan. In de regulering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit van 800 miljard waarvan de helft leningen en de helft giften, staat dat de lidstaten sociale partners en lokale en regionale overheden moeten betrekken. Maar er staat geen sanctie op en dus kan die regel ook worden beschouwd als een warme, maar vrijblijvende uitnodiging.

Vrij spel

Volgens de burgemeester van Saarbrücken geeft dat ‘vrij spel’ aan de lidstaten hoe ze er mee omgaan. 'Voor een volgende keer is het meer verplichtend te maken, door het geld pas te laten stromen als de consultatie van lokale en regionale overheden goed is geregeld.' In nog geen handvol lidstaten van de Europese Unie – zoals België en Kroatië – ging het goed. Die boodschap gaven leden van het Comité van de Regio´s (CvdR) af in Zwolle, waar het EU-adviesorgaan voor lokale en regionale overheden vergaderde.

4,7 miljard

Ries zegt nog niet precies te weten wat de Bondsregering met de 25 miljard euro gaat doen die het krijgt uit de herstel- en veerkrachtfaciliteit. Maar ze weet wel dat het Saarland een grote opgave wacht qua economische transitie. De grote staalindustrie in de deelstaat zal steeds minder worden, is haar verwachting, en dus moet er ook gewerkt worden aan een andere toekomst. Geld is daarvoor een belangrijk middel en zo heeft iedere regio of deelstaat in Duitsland een andere uitdaging. Voor Nederland ligt in Brussel 4,7 miljard euro klaar. Het kabinet gaat al dat geld gebruiken als dekking voor beleid uit het coalitieakkoord.

Mobiliteitsteams

Het ministerie van Financiën stelde tijdens de vergadering in Zwolle dat regionale en lokale overheden met consultaties ‘volop’ zijn betrokken. Onvermeld bleef dat die consultaties vooral achteraf plaats vonden. Dat er straks met regionale mobiliteitsteams gaat worden gewerkt, kon de lokale en regionale bestuurders evenmin bekoren. De Overijssels gedeputeerde Eddy van Hijum (CDA): 'Als we beter betrokken waren geweest, hadden we veel meer meters kunnen maken.'

Nieuwe fietspaden

Volgens Rob Jonkman, wethouder van Opsterland en namens de gemeentekoepel VNG woordvoerder op dit terrein, gaan de plannen te hoog over. ‘Wij hadden liever gezien dat het rijk concreet in bijvoorbeeld verduurzaming van woningen zou investeren, zoals warmtepompen.’ Of met het geld, zoals in Vlaanderen, er nieuwe fietspaden mee aanleggen. 'Iedere euro die we in de EU stoppen komt drie keer terug. Dus dat is hier ook zo. Bovendien weten steden en regio´s waar het geld nodig is en dan komt het goed terecht. Als het zo top-down gaat, dan is het maar de vraag of het goed terecht komt.'