Buren kiezen voor zuinig aan óf voor flink spenden

Duitse ambtenaar 5 procent erbij

De Duitse regering heeft twee stimuleringspakketten goedgekeurd. Eind vorig jaar trok de regering van bondskanselier Angela Merkel 30 miljard euro uit, maar dat pakket werd bekritiseerd omdat het te weinig zou doen om de economie uit het slop te halen. Het tweede stimuleringspakket met een waarde van 50 miljard euro werd eind februari goedgekeurd.

Het gaat met name om fiscale maatregelen, zoals belastingverlaging voor gezinnen en bedrijven, een cheque van honderd euro per kind en investeringen in infrastructuur en onderwijs. Ook biedt de overheid 100 miljard euro aan kredietgaranties aan het bedrijfsleven. De ‘Konjuktur-paketen’ moeten een impuls aan de economie geven. Voor auto’s die rijp zijn voor de sloop geeft de overheid 2500 euro afbraakpremie, waarmee een nieuwe auto moet worden gekocht. Wie een milieuvriendelijke auto koopt, hoeft twee jaar geen belasting te betalen.

De Duitse economie, de grootste van Europa, kromp met 2,1 procent in het vierde kwartaal van vorig jaar. Voor dit jaar rekent de Duitse overheid op een krimp met 2,25 procent. Dat zou de diepste recessie zijn in Duitsland sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Vooralsnog merken ambtenaren nog niet veel van de crisis. Eind februari is een akkoord bereikt voor de 700 duizend ambtenaren die werkzaam zijn bij de deelstaten over een loonsverhoging van ruim 5 procent over twee jaar. Begin 2010 wordt opnieuw onderhandeld over de salarissen van de ambtenaren bij de gemeenten en de regering. Volgens woordvoerder Jan Jurczyk van vakbond Verdi zullen niet veel politici openlijk met loonsverlagingen durven dreigen, vanwege het dan lopende verkiezingsjaar.

Crisis? Niet in Denemarken

De centrumrechtse regering in Denemarken heeft tot nu toe alleen een crisispakket gemaakt voor de financiële sector. Van een pakket met crisismaatregelen, zoals dat kort geleden in Nederland werd gepresenteerd, is geen sprake.

Ook in Denemarken is er in de verschillende sectoren een duidelijke teruggang gemeten in 2008, met één uitzondering. In de Deense openbare sector is nog sprake van groei. Die sector is ‘crisis-vrij’, zoals marketingstrateeg Claus Nordahl-Petersen het noemt. Hij heeft zojuist het boek ’De enig zekere groeimarkt’ gepubliceerd, waarmee hij de overheid bedoelt. Bedrijven die dit doorzien, hebben volgens hem de toekomst.

In Denemarken wordt zeker niet bezuinigd op publieke uitgaven. Van vacaturestops of kortingen op ambtenarensalarissen is geens sprake, zegt ook Jens Jørgen Krogh, woordvoerder van FOA, een ambtenarenbond met ruim 200 duizend leden. ’En de regering heeft ook niet gemeld dat ze plannen heeft in die richting.’ Opvallend is dat werkloze timmermannen, metselaars en anderen uit de bouwbranche nu massaal een baan zoeken in de diensten- en zorgsector. In deze sector is het merendeel gemeenteambtenaar. ’Ouderenzorg gered door de financiële crisis’, kopten verschillende Deense kranten onlangs.

Specifiek voor Denemarken is de hoge arbeidsparticipatie van voltijdwerkende vrouwen (75 procent). Cijfers tonen dat de werkloosheid onder mannen sinds november 2008 beduidend hoger ligt dan die van vrouwen. Juist in de openbare sector zijn veel vrouwen werkzaam. ‘Maar als de crisis zich vastbijt, verliezen ook meer vrouwen hun baan’, verwacht arbeidsmarkteconoom Niels Westergaard Nielsen, van de Aarhus School of Business.

Belgie gaat eerst nog even stemmen

Verkiezingskoorts verlamt de politiek in België. Vlamingen, Walen en Brusselaars kiezen in juni hun nieuwe regionale parlementen. En stemmers trekken terwijl je hard aan het bezuinigen bent, is natuurlijk wat lastig. Dus gebeurt er voorlopig helemaal niets in België.

Niet dat het land geen problemen heeft. Sterker, de problemen zijn in België groter dan in Nederland. De federale regering schiet dit jaar meer dan 11 miljard euro in het rood. De staatschuld giert omhoog richting de 330 miljard, bijna 95 procent van het bruto binnenlands product. Het begrotingstekort loopt volgend jaar op tot 4,5 procent van het bruto binnenlands product, zo schetst de Hoge Raad van Financiën (HRF) in een waar doemscenario.

Terwijl overal in Europa de zeilen worden bijgezet, heeft de kersverse premier Herman Van Rompuy aangekondigd pas in het najaar - na de verkiezingen - in actie te komen. Dan krijgen de Belgen het zwaar te verduren - en waarschijnlijk ook het ambtenarenapparaat.

De Belgische overheid staat bekend als een logge en ondoorzichtige machine waar onnodig veel mensen werken. Tot voor kort wist niemand hoeveel ambtenaren er in België rondliepen. Tot onlangs naar buiten kwam dat één op de drie werkende Belgen ambtenaar is. De Sociaal Economische Raad van Vlaanderen (SERV) adviseert nu forse bezuinigingen en een grondige hervorming.

‘We hebben structureel te veel geld uitgegeven’, zegt adviseur Peter van Humbeeck van de SERV. ‘Ondanks een vacaturestop kwamen er de afgelopen jaren duizenden ambtenaren bij.’ Intussen blijft de Belgische regering ruzie maken. De jongste impasse tussen Franstaligen en Nederlandstaligen duurt inmiddels al weer twee jaar voort. Het is dus de vraag of er ooit belangrijke knopen rondom de crisis worden doorgehakt. Eerst maar eens naar de stembus.

Brown stimuleert er lustig op los

De Britse regering is fervent voorstander van fiscale stimuli om de economie te redden. Premier Gordon Brown vreest dat de crisis alleen maar langer duurt en meer geld kost als hij de hand op de knip houdt. Afgelopen november besloot hij 21,5 miljard euro extra in de economie te pompen. De duurste ingreep was een tijdelijke btw-verlaging (17,5 naar 15 procent) die de staat zo'n 13,5 miljard euro kost.

Om dit te kunnen betalen, gaan de belastingen van hogere inkomensgroepen (hoger dan 180.000 euro) omhoog, worden bezuinigingsrondes overwogen en worden staatseigendommen verkocht.

Aan de salarissen van ambtenaren wordt echter niet geknaagd. Het bedrijfsleven zou dat wel graag zien en heeft de premier opgeroepen het gat tussen de salarissen in de publieke en private sector te dichten om een nog diepere recessie te voorkomen. Inkomens in de marktsector daalden het afgelopen jaar met 1,1 procent terwijl ze in de publieke sector met 3,7 procent stegen. Britse ambtenaren zijn wel bezorgd over de consumenten-prijsindex waaraan hun salaris gekoppeld is: die staat nu op 3 procent maar dreigt in de zomer tot nul te zakken.

Op 22 april wordt de nieuwe Britse begroting gepresenteerd. Hamvraag is of Brown nog verder durft te gaan in zijn stimuleringsdrift. Minister van Financiën Alistair Darling en Melvyn King van de Bank of England zeggen dat daar geen geld voor is. Ook Brussel wil dat Londen zich concentreert op het verminderen van het begrotingstekort (opgelopen tot 142 miljard euro), in plaats van meer geld te spenderen.