Bankoverval

Dat klinkt geruststellend, maar dat is het zeker niet. Ten eerste omdat de gemeenten voor een deel wél verplicht worden om te gaan schatkistbankieren, namelijk voor bepaalde rijksbijdragen die ze ontvangen. Ten tweede omdat de gemeenten voor het restant wel worden verleid om te gaan bankieren bij het ministerie van Financiën. Het ministerie maakt het daartoe voor de gemeenten aantrekkelijker om juist bij dat ministerie te gaan bankieren.

Er komen rentetarieven die concurreren met de markt. Er komen mogelijkheden voor de gemeenten om ook leningen af te sluiten bij de schatkist, voor de termijnen die de gemeenten willen. Er komt een ‘vasteklantenvoordeel’. Er komt binnenkort een uitgebreide reclamecampagne voor het schatkistbankieren, ter vergroting van de naamsbekendheid.

Maar geen woord in de beleidsnotitie over mogelijk machtsmisbruik, door de publiekrechtelijke positie als ministerie te gebruiken voor het privaatrechtelijk voordeel om minder rente te betalen. Geen woord in de notitie over de juridische moeilijkheden, buiten de opmerking dat wellicht de Gemeentewet aangepast moet worden. In de notitie ook geen begin van een discussie over de ‘kerntaken van de staat’ - het gaat alleen maar over kosten besparen en risico’s beperken.

Wat vond de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) eigenlijk van het schatkistbankieren? Wel, de BNG wist nog van niks. Dus het ministerie van Financiën, dat voor vijftig procent eigenaar is van de BNG, is nu al bezig met het inpikken van klanten van de BNG. Het blijkt al lange tijd na te denken over de mogelijkheid om door een wetswijziging álle klanten van die bank in te pikken.

Met verplicht schatkistbankieren zou het ministerie de BNG direct de nek omdraaien, want als de BNG de gemeenten verliest als klant is de BNG natuurlijk geen Bank Nederlandse Gemeenten meer. Dat ministerie besluit weliswaar om niet direct alle klanten af te pakken, maar doet intussen wel zijn best om zoveel mogelijk klanten af te pakken. Deze aandeelhouder van de BNG gedraagt zich dus als een autist, die met moord dreigt. Deze aandeelhouder van de BNG probeert zijn eigen positie te verbeteren, ten koste van de BNG. Zó gaat deze aandeelhouder dus om met zijn bezit.

Deze aandeelhouder bezit niet alleen vijftig procent van de BNG, maar ook enkele andere banken - Fortis, ABN Amro, de zakenbank NIBC, de Waterschapsbank, en door kapitaalinjecties voor een deel ook de ING Postbank en SNS Reaal.

Correcties & Aanvullingen, geplaatst in Binnenlands Bestuur 8, 22 februari 2009

In Financiën-column ‘Bankoverval’ in Binnenlands Bestuur 6 van 6 februari staat dat de minister van Financiën de zakenbank NIBC bezit. NIBC is echter eigendom van een consortium dat onder leiding staat van J.C. Flowers & Co.