VNG wil ‘scheids’ op interbestuurlijk speelveld
Gemeenten ervaren regelmatig dat het rijk zich niet aan spelregels houdt. Een onafhankelijke instantie die zou kunnen ingrijpen ontbreekt.
Gemeenten en rijk steggelen onophoudelijk over geld. Gemeentekoepel VNG vindt het tijd worden voor een parlementaire onderzoekscommissie en een geschillenregeling.
Financiële verhoudingen
Die oproep is afkomstig van de voorzitter van de commissie financiën van de Verenging van Nederlandse Gemeenten, Saskia Bruines. De Haagse wethouder deed de suggestie tijdens een vorige week door de Eerste Kamercommissie van Binnenlandse Zaken georganiseerde deskundigenbijeenkomst over de bestuurlijke en financiële verhoudingen tussen het rijk en de decentrale overheden. Zo’n onderzoekscommissie zou met name als opdracht moeten meekrijgen diepgaander en met een brede blik naar (de toekomst van) de financiële verhoudingen te kijken.
Verzuring
Bruines stelde dat er op zich weinig mis is met de regels voor de financiële verhouding, maar dat de naleving ervan veelal niet deugt. Gemeenten ondervinden met grote regelmaat dat het rijk zich niet aan de afspraken houdt. Een onafhankelijke instantie die dan zou kunnen ingrijpen ontbreekt echter. Gevolg: een verdere verzuring van de verhoudingen.
Veto
Volgens Bruines zou er daarnaast een geschillenregeling moeten komen tussen overheden, zodat die niet jarenlang samen rollebollend over straat gaan. Dat komt de effectiviteit en aanzien van de overheid bepaald niet ten goede. De Raad van State pleitte daar ook al eens voor.
Een van de andere voorstellen die Bruines deed was om de minister van Binnenlandse Zaken en de staatssecretaris van Financiën als beheerders van het gemeentefonds een veto te geven als er voorstellen worden gedaan om te bezuinigen op de gemeenten zonder dat daar minder taken tegenover staan.
Monitoring
Tijdens dezelfde bijeenkomst hield de Groningse hoogleraar economie van decentrale overheden Maarten Allers de Eerste Kamer ook voor dat het rijk de gemeenten bij herhaling onvoldoende middelen meegeeft om de taken te kunnen uitvoeren waarmee ze door Den Haag worden opgezadeld. Hij pleitte voor een monitoringsysteem, opgesteld door een onafhankelijke instantie, die beoordeelt of er voldoende rijksgeld richting gemeenten vloeit om de taken te kunnen uitvoeren.
'Het rijk' kan morgen beginnen met zich wel te houden aan de afspraken. Mijn inschatting is dat 'het rijk' dat niet wil. Is het dan zinvol om weer een commissie o.i.d. in te stellen die daar onderzoek naar gaat doen? Wanneer constateren 'we' dat 'het rijk' er niet meer is voor de gemeenten/Nederlanders en gaat de TK dit allesverwoestende demissionaire kabinet wegsturen?