Brussel treedt op tegen Facebook en Insta uit angst verkiezingen
Voor onder meer Russische verspreiders van nepnieuws is het veel te makkelijk op deze platforms te blijven opereren.
De Europese Commissie neemt stappen tegen Facebook en Instagram om manipulatie van de verkiezingen te voorkomen. Moederbedrijf Meta voldoet volgens de commissie niet aan de eisen van de nieuwe Europese Digitale Dienstenwet (DSA).
Voor onder meer Russische verspreiders van nepnieuws is het veel te makkelijk op deze platforms te blijven opereren. Maar Meta heeft hulpmiddelen voor gebruikers om eventuele foute inhoud te melden ontoegankelijk weggestopt.
Deepfakes
De problemen die de Europese Commissie signaleert, gaan onder meer over betaalde advertenties op Facebook en Instagram. In deze hoek zijn veel deepfakes en andere berichten te vinden die zich volgens de commissie duidelijk aan elke controle door Meta onttrekken, terwijl Meta hier wel aan verdient.
Politieke boodschappen
Maar ook over de gebruikersafdeling van deze platforms is er bezorgdheid. Want hier schieten de twee platforms bijna weer door in het beperken van politieke inhoud. Volgens de Europese Commissie is niet transparant op welke gronden eventuele politieke boodschappen hier worden toegelaten of juist geweerd. Verder heeft de DSA het verplicht gemaakt dat internetgebruikers snel verdachte informatie kunnen melden bij het platform. Maar hoe en waar dit kan, heeft Meta te zeer verstopt. Dat moet van de commissie verbeteren.
Datasysteem
De grootste zorg heeft de Europese Commissie over het feit dat grote platforms als Facebook en Instagram verplicht een datasysteem moeten installeren die het mogelijk maakt dat journalisten en onderzoekers direct de data kunnen analyseren rond verkiezingsuitslagen. Ook het maatschappelijk debat over verkiezingen moet in data geanalyseerd kunnen worden. Meta stelde hiervoor het programma CrowdTangle beschikbaar. Maar het bedrijf heeft uitgerekend vlak voor de Europese verkiezingen besloten CrowdTangle te ontmantelen.
Boetes
Over dit dringende punt moet Meta binnen vijf dagen helderheid verschaffen. Over de andere problemen zal de Europese Commissie deze week in nauw contact staan met Meta, aldus een commissiemedewerker. Meta krijgt de tijd om de problemen op te lossen. Doen ze dat niet, dan volgen grote boetes.
Desinformatie en manipulatie
Volgens Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen is de stap tegen Meta logisch. ‘Deze commissie heeft er een speerpunt van gemaakt om Europese burgers te behouden voor gerichte desinformatie en manipulatie door derde landen. Als we een vermoeden hebben dat regels worden overtreden, komen we in actie. Dit is altijd zo, maar helemaal in tijden van democratische verkiezingen.’
Europese Commissie
Lees hier de bekendmaking door de Europese Commissie.
Onder het mom van het bestrijden van desinformatie en het beschermen van de Europese burger tegen Russische invloeden, werpt de EU zich op als de grote censor van het internet.
De aankondiging van een onderzoek naar Meta, het moederbedrijf van beide platforms, is niets minder dan een doorzichtige poging om de digitale arena te zuiveren van politieke meningen die de Brusselse bubbel niet welgevallig zijn. Volgens de EU schieten deze platforms tekort in het naleven van de Digital Services Act (DSA), een wettenpakket dat bedoeld is om gebruikers te beschermen, maar in de praktijk een vrijbrief lijkt te zijn voor willekeurige censuur.
Op andere vlakken lijkt Meta juist té streng op te treden. Zo zijn politiek getinte boodschappen niet of minder zichtbaar voor andere gebruikers, terwijl niet duidelijk is waar Meta deze moderatie op baseert.
Het is opvallend hoe selectief deze 'bescherming' wordt toegepast. Terwijl advertenties en berichten die zogenaamde 'deep fakes' en desinformatie bevatten volgens de Commissie vrij spel hebben, worden politiek getinte boodschappen van met name conservatieve en rechtse gebruikers systematisch onderdrukt. Dit alles gebeurt zonder duidelijke uitleg over de criteria die Meta hanteert voor deze moderatie. Het is een schrijnend voorbeeld van hoe technologiereuzen, onder druk van overheidsinstanties, worden omgevormd tot politieke poortwachters die niet de vrijheid van meningsuiting, maar een politiek correcte agenda dienen.
Meta heeft nu vijf dagen gekregen om 'corrigerende maatregelen' te implementeren, anders volgen er boetes. Dit dreigement is typisch voor de manier waarop de EU haar macht uitoefent: niet door dialoog of transparantie, maar door intimidatie en sancties. Het is een gevaarlijke ontwikkeling die de fundamentele vrijheden waarop de Europese Unie zou moeten bouwen, ondermijnt.
De ironie wil dat terwijl de Commissie zich voordoet als de beschermer van de Europese democratie, haar acties in werkelijkheid een directe bedreiging vormen voor diezelfde democratie. Door kritische stemmen het zwijgen op te leggen en de publieke discussie te sturen, beïnvloedt ze de verkiezingen op een veel directere en ondemocratischere wijze dan de buitenlandse actoren die ze beweert te bestrijden.
De EU zou er goed aan doen om zich te richten op echte problemen zoals economische crises, migratiebeleid en de interne markt, in plaats van zich te mengen in de vrije meningsuiting van haar burgers. Deze laatste actie tegen Meta is een zoveelste bewijs dat Brussel niet alleen bang is voor de uitslag van de komende verkiezingen, maar ook bereid is om ver te gaan in haar pogingen om die uitslag naar haar hand te zetten. Waakzaamheid is geboden, want de vrijheid van meningsuiting staat op het spel. (DDS)