Gedrag opgestapte wethouder ‘kwetsend’ en ‘intimiderend’

Kwetsende en denigrerende opmerkingen, sociale onveiligheid en een angstcultuur. Die kwalificaties komen naar boven in een rapport dat bureau Hoffmann maakte naar aanleiding van gesprekken met twaalf ambtenaren en vier ex-ambtenaren van de gemeente Zutphen over hun inmiddels opgestapte wethouder Laura Werger (VVD). Werger zegt zich niet te herkennen in het geschetste beeld.

Opgestapt

Maandagavond kwam er dan toch een samenvatting van het rapport naar buiten dat eerst anderhalf uur lang door de Zutphense gemeenteraad in beslotenheid was besproken. De hoofdpersoon in de kwestie, Laura Werger, was daar overigens niet bij aanwezig. Vorige week stapte ze, een week voor het verstrijken van haar termijn, al op als wethouder, omdat ze vond dat het college het rapport ‘in het geniep’ had besproken en zij niet de gelegenheid was gesteld ‘om een toelichting te geven of om mezelf te verdedigen’, schreef ze in haar ontslagbrief. 'In een dergelijke omgeving kan en wil ik niet langer functioneren.'

Medewerking toegezegd

Maar volgens burgemeester Annemieke Vermeulen zijn bij de start van het onderzoek de stappen in de procedure met Werger ‘gecommuniceerd’. Werger zou zelf eveneens op een onderzoek hebben aangedrongen en haar volledige medewerking hebben toegezegd, aldus Vermeulen. ‘Zij heeft daarbij met alle stappen ingestemd. Alle stappen in het proces zijn gevolgd, waaronder de bespreking van het eindrapport door het college zonder haar. Mede door het uitstel, dat herhaaldelijk door de wethouder is bedongen, is het rapport veel later klaar dan gedacht’, zei Vermeulen in De Stentor.

Ontslag genomen

Die krant bracht het onderzoek op gang toen enkele ambtenaren zich daar eerder dit jaar al per brief hadden gemeld. Uiteindelijk kwamen er maar liefst twaalf meldingen van ambtenaren over het gedrag van Werger binnen bij de gemeente Zutphen, waarvan vier meldingen van ambtenaren die niet meer bij de gemeente werken. Uit gesprekken met zestien (ex-)ambtenaren blijkt dat enkelen van hen ontslag hebben genomen naar aanleiding van het gedrag van Werger en anderen dat van plan waren, als zij was aangebleven in de volgende collegeperiode. Dit laatste is echter niet het geval, want de VVD blijkt tijdens de coalitieonderhandelingen in Zutphen buiten de boot gevallen.

'Onaangename directheid'

Medewerkers die naar eigen zeggen te maken hebben gehad met grensoverschrijdend gedrag van Werger hebben zich bij de gemeente Zutphen gemeld en deze signalen/meldingen zijn geschaard onder de ‘regeling melding vermoeden misstand’. Het ‘consistente’ beeld in de zestien gesprekken is dat huidige en voormalige medewerkers ‘kwetsende en/of intimiderende gebeurtenissen en sociale onveiligheid hebben ervaren in de samenwerking met mevrouw Werger’. Sommige medewerkers ervoeren al bij de eerste kennismaking een ‘onaangename directheid’. Tijdens die kennismaking met de medewerkers maakte ze direct duidelijk hoe de rollen naar haar mening zijn verdeeld, ‘waarbij de focus op de hiërarchie lag en daarmee op de machtspositie van mevrouw Werger’, schrijft Hoffmann.

Angstcultuur

Niet alleen hebben sommige medewerkers hierom ontslag genomen en waren anderen dat bij haar mogelijke aanblijven van plan, maar medewerkers melden ook ‘denigrerende uitlatingen’ en zagen de wethouder ‘boos en gefrustreerd’ de afdeling oplopen. Ze zou kunnen ‘ontploffen’ als haar iets niet aan staat en zou 'onjuiste feiten' niet onder ogen willen zien. Hierdoor durfden medewerkers niet meer professioneel te adviseren en niet meer aan te sluiten bij het portefeuillehoudersoverleg. Ook ontstond er een ‘onveilig gevoel’ op de werkvloer, hadden medewerkers geen werkplezier meer en ervoeren zij een angstcultuur.

Verdrietig

In de eerste week van april zijn de (geanonimiseerde) onderzoeksresultaten, in het bijzijn van haar advocaat, met Werger besproken. In een inhoudelijke reactie zegt Werger zich niet te herkennen in het beeld en nooit de intentie te hebben gehad medewerkers bewust te kwetsen of te intimideren. Ze noemt het ‘verdrietig’ dat medewerkers zich niet bij haar hebben gemeld om haar aan te spreken op haar gedragen dat medewerkers geen werkplezier meer ervoeren. Verder begrijpt ze niet dat beleidsmedewerkers angst ervaren en niet meer bij het portefeuillehoudersoverleg durfden aan te sluiten. De ervaren angstcultuur zou niet aan haar te wijten zijn en de ervaren sociale onveiligheid zou over de volle breedte van de organisatie gaan en niet alleen over haar.

Verliezers

In de raad werden na de besloten behandeling en het vrijgeven van de samenvattingen (er waren ook nog twee externe melders) korte statements afgegeven door de verschillende fracties. Martine Westerik van GroenLinks keurde daarin het gedrag van Werger af en vindt dat ‘onomwonden is aangetoond’ dat er een misstand is begaan. Ook voor SP-raadslid Mart de Ridder is het duidelijk dat het gedrag niet door de beugel kan. ‘Dit is een incident en een groter probleem: waar macht is, zullen mensen die ruimte pakken.’ Volgens hem kent de episode ‘alleen maar verliezers’. Wel vinden hij en  andere partijen dat de raad binnenkort  over het hele rapport moet spreken om er lering uit te trekken. De ‘contra-expertise’ van Werger zou daar ook bij betrokken moeten worden, opperen sommige partijen. De VVD wil eerst alle stukken zien voor de partij met een reactie komt. Werger zelf is verkozen tot raadslid en wil dat naar eigen zeggen ook blijven. Echter bij deze raadsvergadering schitterde zij door afwezigheid.