‘Zo’n old boys network, daar wíl je toch niet bij horen?’

Twee vrouwelijke burgemeesters

‘Als ik naar de burgemeesters in Nederland kijk word ik echt heel bedroefd,’ vertelt Jorritsma. ‘Dat gaat heel slecht. Er zijn nog maar twee vrouwelijke burgemeesters in 100.000+ gemeenten, waarvan er binnenkort ook een weggaat, Geke Faber. Als we niet oppassen blijven er helemaal geen vrouwen meer over in die functie.’ Haar zorgen zijn terecht want de participatie van vrouwen in de politiek stagneert. In de afgelopen jaren is het bij sommige volksvertegenwoordigingen zelfs afgenomen. Zo ging het percentage vrouwen in de Tweede Kamer omlaag van 41 naar 37 procent en in de Nederlandse delegatie van het Europees Parlement van 44 procent naar 42 procent. 

Bestuurders
Niet alleen in de volksvertegenwoordiging, maar met name bij bestuurders tref je nog te weinig vrouwen. Bijna vier op de vijf burgemeesters zijn mannen. Het aantal vrouwelijke dijkgraven (de niet-gekozen voorzitters van de dagelijks besturen) laat echter wel een flinke percentuele groei zien. De eerste vrouwelijke dijkgraaf, Joan Leemhuis, trad aan in 1984. In 2008 waren er twee vrouwelijke dijkgraven, in 2015 waren het er vier; een stijging van 8 procent naar 17 procent.
 
Old boys network 

Maar bij de top van de rijksoverheid zijn het nog altijd de mannen die de dienst uitmaken. Jorritsma:  ‘Ik sprak onlangs nog een bezorgde baas van de Algemene Bestuursdienst. Daar werken echt veel te weinig vrouwen. En nog een zorgwekkende ontwikkeling, in de managementlaag daaronder neemt het aantal vrouwen ook af. Dat is een kweekvijver, die toevoer mis je dus in de toekomst.’ 

Haantjesgedrag

Nog een groot verschil tussen de geslachten: De gevoelde noodzaak om zich te profileren. Uit het onderzoek komt naar voren dat vrouwen zich vaker dan mannen bescheiden opstellen en minder geneigd zijn om hun eigen persoon of prestige voorop te stellen. Mannen vertonen vaker ‘haantjesgedrag’, zo wordt gesteld, terwijl vrouwen vaak ‘van de inhoud’ zijn en meer geneigd zijn tot samenwerking en consensus. ‘Misschien moeten er wel verschillende aannameprocedures voor vrouwen en mannen komen,’ oppert Jorritsma. ‘Je ziet bijvoorbeeld dat vrouwen het in familiebedrijven heel goed doen. En ook als vrouwen intern carrière maken gaat het veel vaker goed.’

Oude vijver
Ze verbaast zich erover dat er nog altijd in dezelfde oude vijver wordt gevist als men een kandidaat voor een hoge overheidspositie zoekt. 'Vrouwen denken te vaak dat ze iets niet kunnen, mannen denken vaak ten onrechte dat ze alles kunnen. Maar dan is het toch aan de werkgever om daar doorheen te prikken?’ vraagt ze zich af. ‘Je wíl toch gewoon niet bij zo’n old boys network horen?’

Gewoon doen

De huidige VVD-fractievoorzitter in de Eerst Kamer heeft functies als burgemeester, kamerlid, minister en viceminister-president op haar cv staan. Ondanks dat geeft ze toe dat ze niet altijd zelfverzekerd in die mannenwereld stond. ‘Ik heb natuurlijk ook wel eens gedacht “ik kan het niet”. Het is dan belangrijk dat je mensen in je omgeving hebt die je stimuleren om door te gaan.’ Het advies dat ze aan vrouwen wil meegeven is dan ook om de juiste mensen om je heen te verzamelen. ‘En bij twijfel over een nieuwe stap: gewoon doen.’