De zorg: terug naar de kern!

Stel je voor: je woont in een kleine gemeenschap van vijftig huishoudens. Alles moet je samen regelen: eten, onderhoud, onderwijs en zorg. Dat zou best lukken, toch? Je verdeelt de taken, kijkt naar elkaars behoeften en zorgt samen dat het werkt. Zo ging het vroeger ook. Niet perfect, maar overzichtelijk en direct.

Natuurlijk, dit voorbeeld is niet meer realistisch. De wereld is rijker, groter en complexer geworden. En dat geldt ook voor de zorg. Maar ergens ben ik bang dat we daarmee ook iets waardevols zijn kwijtgeraakt. Want steeds meer mensen houden zich bezig met het regelen van zorg, terwijl er juist handen tekort zijn aan het bed. Op elk niveau – van rijksoverheid tot gemeenten – werken mensen hard om de zorg kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Maar door de stapeling van regels en structuren verliezen we soms uit het oog waar het werkelijk om draait: dat mensen die afhankelijk zijn van zorg, deze ook krijgen.

Het gevolg? We hebben een zorgsysteem dat steeds ingewikkelder wordt. Niet alleen voor mensen die zorg nodig hebben, maar ook voor mensen die de zorg organiseren. En dat terwijl de daadwerkelijke zorg onder druk staat. Ik hoor steeds vaker verhalen van mensen die niet de zorg krijgen die ze nodig hebben. En dat raakt me.

Durven uitgummen om opnieuw te tekenen

Soms droom ik van een reset. Wat als we het hele systeem uitgummen en opnieuw bedenken hoe we zorg organiseren? Welke kaders en ondersteunende processen zijn dan noodzakelijk? Kunnen we een systeem ontwerpen dat even eenvoudig werkt als die kleine gemeenschap in het begin van dit verhaal?

Gemeenten worstelen ook met dit vraagstuk. Wethouders, beleidsmedewerkers en zorgprofessionals willen het goede doen, maar hebben te maken met structuren die niet helpen. Hoe zorgen we dat we verlost worden van deze structuren? Hoe doorbreek je dit zonder vast te lopen in nieuwe regelgeving? Hoe benutten we de kracht van onze gemeenschappen zonder te verzanden in systemen? Dat is een grote uitdaging, en ik denk dat velen – net als ik – zich afvragen hoe we dat moeten aanpakken.

Niet door te blijven hangen in de systemen. Maar door bereid te zijn om risico’s te nemen. Door protocollen en regels soms over boord te gooien. Door uit te gaan van vertrouwen: in de mensen die zorg vragen én in de mensen die zorg bieden. Misschien kunnen we hiermee in kleine stappen experimenteren. Samen leren, het gesprek open en eerlijk voeren, naast elkaar gaan staan. Dat vraagt niet alleen iets van de overheid en professionals, maar ook van ons als inwoners.

Het begint met een kleine stap

Het zou prachtig zijn als we met elkaar een antwoord vinden op de huidige complexiteit van de zorg. Niet alleen in theorie, maar in de praktijk. Misschien begint dat wel met een kleine stap, een voorbeeldproject, of gewoon een gesprek waarin we zeggen: kan het ook anders?

Dat vraagt lef. Lef om systemen te versimpelen. Lef om regels te schrappen. Lef om keuzes te maken die de menselijke maat terugbrengen. Maar vooral ook: lef om los te laten en ruimte te geven aan mensen die zorgen. En vertrouwen. In elkaar, in het zorgveld, en in de kracht van eenvoud.