Wij, zij en de twee maten

Joost is weer thuis. Naar Nederland teruggevlogen met een privévliegtuig. Voordat hij de terugreis aanvaardde was hij nog even naar de afterparty gegaan. Dat konden ze hem in ieder geval níét afnemen. Want poeh hé, wat een onrecht was hem aangedaan. Althans, dat was al snel het beeld dat werd neergezet in Nederland en dóór Nederland. Zonder dat we hemzelf daar, op dat moment, nog maar één woord over hadden horen zeggen.

Zijn verhaal was helemaal niet nodig. Het plaatje was helder: men had daar in Malmö aan één van ons en daarmee aan ieder van ons gezeten! Dat nou juist één van ons dreigde aan één van hén te komen, dat konden we ons blijkbaar niet voorstellen. En zelfs nu daar de nodige aanwijzingen voor zijn, wijten we de uit de hand gelopen situatie alsnog aan ‘die ander’. We doen de Malmöse reactie af als overdreven en onterecht. Wij staan namelijk aan de goede kant. Het ligt allemaal aan ‘die ander’. Ik heb het daar moeilijk mee. Het is een achteloos wij-zij denken dat een ander gelijk tot tegenstander maakt. Ook het rücksichtsloze geloof in het eigen gelijk stuit me tegen de borst.

Misschien heb ik George Orwell’s 1984 iets te vaak gelezen, maar het door hem beschreven nationalisme en het doorgeslagen ‘blinde gelijk van de massa’ jaagt mij de stuipen op het lijf. We weten samen blijkbaar précies hoe een ander zich moet gedragen en hoe die – volgens onze normen – tegen zaken moet aankijken. Dat wijzelf daarbij grenzen overschrijden en anderen tekortdoen, dat deert ons niet. Wij zijn sowieso ‘de goeden’. En stel dat het de cameravrouw was geweest die een dreigende beweging had gemaakt. Tja, dan zou dát natuurlijk wél grensoverschrijdend zijn. Dan had dat stevig aangepakt moeten worden. Zo werkt dat.

Helaas werkt dit inmiddels ook zo binnen de academische en ‘vrije’ wereld van diverse Nederlandse universiteiten en op talloze werkvloeren waar men inclusie en diversiteit hoog in het vaandel zegt te hebben staan. Terwijl wat we daar zien en horen précies het tegenovergestelde is van wat er wordt gepredikt. Ieder die niet in het morele malletje past, kan maar beter dekking zoeken. Die is écht niet uitgenodigd op het feestje; laat staan dat ie de muziek mag uitkiezen. In een inclusieve en diverse wereld zou eigenlijk niemand de maat moeten worden genomen. En juist dan kiezen wij ervoor om met één heel stevige, of zelfs met twee maten te gaan meten. Welkom in ons schijntolerante landje waar Orwell’s ‘denkpolitie’ nog net niet door de straten gaat.

We hebben een reset nodig. Een besef dat wij allen slechts feilbare mensen zijn die allemaal weleens een foutje maken. Ook Joost bleek een feilbaar mens. Hij had een grote droom die hard botste op de realiteit van een strak geleide organisatie. Hij trok dat niet. Je kunt erkennen dat ie een foutje heeft gemaakt en tegelijk mededogen met hem hebben. Z’n ‘Europapa’ zal er niet minder succesvol door worden. Zo werkt dat.