Wat je nodig hebt om een sterke leercultuur op te bouwen

Het benodigde aanpassingsvermogen van bedrijven en medewerkers neemt snel toe door de maatschappelijke ontwikkelingen, veranderingen op de arbeidsmarkt en nieuwe technologieën. Hierdoor wordt het ontwikkelen van (nieuwe) kennis en vaardigheden een belangrijke, of zelfs de belangrijkste, vereiste om mee te kunnen bewegen. Hiervoor is een sterke leercultuur noodzakelijk. Maar hoe kun je hier als organisatie nou voor zorgen?

Continu leren gaat verder dan het volgen van klassikale cursussen of opleidingen. Het heeft namelijk ook voor een groot deel betrekking op leren tijdens het werk. Het 70-20-10-model van Charles Jennings legt dit mooi uit. Hierin wordt gesteld dat 70% van het leren gedurende het werk plaatsvindt (learning on the job), 20% in samenwerking met en anderen (social learning) en 10% door opleiding en training (formal learning).

Om ervoor te zorgen dat een bedrijf deze 70 procent optimaal benut, dient er sprake te zijn van een optimale omgeving om jezelf te ontwikkelen. Een zogenoemde leercultuur. Een term die tegenwoordig steeds vaker klinkt. Maar wat is een leercultuur nu eigenlijk? En hoe bouw je deze op in jouw organisatie?

De vijf pijlers van een leercultuur

CINOP, het onderwijskundig advies- en onderzoeksbureau voor een leven lang ontwikkelen, definieert een leercultuur als zijnde de normen, waarden en aanpak van een organisatie met betrekking tot leren en ontwikkelen. Op basis van wetenschappelijk onderzoek, heeft CINOP vijf belangrijke pijlers gedefinieerd die samen het fundament vormen voor een leercultuur. Aan de hand van deze pijlers kan een organisatie beoordelen in welke mate er sprake is van een leercultuur. Deze pijlers zijn:

• Beleid: in hoeverre een organisatie een gedragen visie en beleid heeft op leren en in welke mate de medewerker invloed kan uitoefenen op deze visie en beleid.
• Ondersteuning: in hoeverre een directe leidinggevende het goede voorbeeld geeft en in welke mate er gesprekken plaatsvinden over ontwikkeling én facilitering van de ontwikkeling.
• Stimuleren: in hoeverre er structureel kennisuitwisseling plaatsvindt onder medewerkers, zij het gevoel hebben fouten te mogen maken en experimenteren met nieuw gedrag, vaardigheden en kennis wordt gestimuleerd en gewaardeerd.
• Uitvoeren: in hoeverre er voldoende leermogelijkheden zijn binnen de organisatie en in welke mate er sprake is van verschillende vormen van leren (formeel versus informeel).
• Evalueren: in hoeverre er feedback wordt gegeven en ontvangen door verschillende lagen van de organisatie heen.
• Motiveren: in hoeverre het belang van leren wordt erkend en leren (in de breedste zin van het woord) wordt beloond.

Bij een sterke leercultuur wordt er op ieder niveau (organisatie, team en individu) een proactieve houding aangenomen met betrekking tot leren en ontwikkelen. Hierbij mogen medewerkers experimenteren en fouten maken, wordt (door)groei gestimuleerd en is er voldoende tijd en ruimte om te leren en ontwikkelen.

Hoe zorg je voor een sterke leercultuur in jouw organisatie?

Wil jij als organisatie ook aan de slag met je leercultuur? Realiseer je dan dat het van belang is dat een leercultuur op een holistische wijze wordt benaderd. De verschillende onderdelen (zoals hierboven genoemd) hebben onderling invloed op elkaar. Om een sterke leercultuur op te bouwen dienen de verschillende onderdelen met elkaar in lijn te liggen.

In de praktijk zie je bijvoorbeeld vaak dat de visie op leren ontbreekt of niet overeenkomt met de activiteiten die ingericht zijn om leren te faciliteren. Daarnaast wordt de sociale veiligheid (onderdeel van stimuleren) ook vaak over het hoofd gezien. Dat terwijl uit onderzoek van Edmondson (2018) blijkt dat sociale veiligheid een van de belangrijke randvoorwaarden is om een leercultuur op te bouwen.

Waarom sociale veiligheid essentieel is voor succes

In een sociaal veilig klimaat voelen medewerkers zich comfortabel in het uitdrukken en zijn van zichzelf. Dit zorgt voor een hoger verander- en leervermogen. Als medewerkers namelijk fouten durven te maken en zich vrij voelen om hun mening uit te drukken, durven zij zich sneller kwetsbaar op te stellen en risico’s te nemen. Dit zijn noodzakelijke voorwaarden voor individuen, teams en de organisatie om te leren.

Als je een lerende organisatie wilt worden, heb je dus meer nodig dan alleen leermiddelen en faciliteiten. Voor een sterke leercultuur is ook het hebben van een gedegen visie en beleid van belang. Pas als je vervolgens ook op elk niveau van de organisatie draagkracht weet te realiseren en er voldoende stimulans, motivatie en veiligheid aanwezig is, zul je de gewenste resultaten gaan zien, namelijk; continu proactief lerende medewerkers die kunnen meebewegen met de snelle ontwikkelingen in de markt en maatschappij!