Is Nederland klaar voor een massale omscholing?

Na vier verschillende rapporten over leren en ontwikkelen bundelt Studytube nu al die resultaten in één overkoepelende Learning & Development Monitor 2021: “Leren en Ontwikkelen in 2021: Code Rood!” In het exclusieve voorwoord van dit onderzoek, uitgevoerd door Motivaction/Sparkey, trekt prof. dr. Nick van Dam (Nyenrode Business Universiteit en IE University Madrid) aan de alarmbel. Het Nederlandse leerlandschap moet nog allerlei obstakels overwinnen om zich klaar te maken voor “het decennium van omscholing en bijscholing”.

“COVID-19 heeft voor de allergrootste disruptie in werk gezorgd,” stelt prof. Van Dam. “Iets wat we nog niet hebben gezien en ervaren sinds de eerste industriële revolutie.”

Hij onderscheidt drie belangrijke trends die het werkgebied na de pandemie zullen blijven kleuren: de populariteit van thuiswerken, het groeiende gebruik van online dienstverleningen, en de versnelde digitalisering. Ook diverse opleidingspartners van Studytube maakten tijdens de start van de coronacrisis al de omschakeling naar virtuele klaslokalen en cursussen.

Nieuwe beroepen en competenties

Al deze ontwikkelingen hebben diepe sporen achtergelaten in onze arbeidsmarkt, en die impact zal ook blijven nazinderen. Door automatisering en robotisering zullen talloze banen sneuvelen, maar er komen ook nieuwe functies bij, zoals o.a. data-analisten, procesautomatisering-specialisten en risk management-professionals.

“Vóór 2030 zal ruim een kwart van de beroepsbevolking van beroep moeten veranderen,” aldus prof. Van Dam. “Iedere werknemer zal nieuwe kennis moeten verwerven en nieuwe vaardigheden moeten gaan ontwikkelen. Het gaat om drie belangrijke competentieclusters: technologische competenties, cognitieve competenties en humane competenties.”

Decennium van om- en bijscholing

Het aankomende decennium zal dus in het teken staan van een massale om- en bijscholing, zodat iedereen de juiste competenties bezit voor het takenpakket van de toekomst. Maar is het Nederlandse leerlandschap klaar voor deze aardverschuiving? Enkele kerncijfers uit de L&D Monitor 2021 schetsen immers een tamelijk somber beeld.

Zo heeft bijna een derde van de Nederlandse organisaties met meer dan 200 medewerkers geen leerbeleid. Als medewerkers hun leerdoelen niet halen, dan dragen ze zelden de gevolgen (bijv. een gemiste bonus of promotie).

Ook is er veel onduidelijkheid over de beschikbare opleidingsmogelijkheden: 32% van de medewerkers en 20% van de leidinggevenden weten niet of hun organisatie bijv. een online academy heeft die ze kunnen gebruiken. Maar liefst 67% van de medewerkers en 48% van de leidinggevenden zijn onzeker over de grootte van hun leerbudget. Overigens geeft een kwart van de ondervraagde HR-professionals aan dat die bedragen door de coronacrisis (flink) zijn gedaald.

Leercultuur als topprioriteit

Volgens prof. Van Dam moeten organisaties de ontwikkeling van een échte leercultuur dringend gaan beschouwen als topprioriteit. Nieuwe leertechnologieën kunnen daarbij helpen en leren op de werkvloer nog eenvoudiger maken. “We zullen werknemers moeten helpen in het ontwikkelen van mindsets voor een leven lang leren,” vult hij aan.

Daarbij ziet hij een cruciale rol weggelegd voor de leidinggevende – en de resultaten van de L&D Monitor bevestigen die stelling. “Het gaat hierbij om het voeren van loopbaan- en ontwikkelingsgesprekken van werknemers en het stimuleren van het deelnemen aan cursussen en opleidingen,” zegt prof. Van Dam, “maar ook om het vervullen van een voorbeeldfunctie: zelf iemand zijn die zich actief ontwikkelt.”

Ook op andere vlakken is er nog ruimte voor verbetering. Door L&D-medewerkers verder te professionaliseren én de voordelen van online en blended leren nog intensiever te benutten, kunnen organisaties hun leerbeleid nog efficiënter uitvoeren – en zo waardevolle lessen trekken uit de pandemie.