Struisvogelpolitiek bij potentiële ex- wethouders

Te optimistisch

‘Het idee dat je misschien moet vertrekken landt gewoonweg nog niet, zo kort voor de verkiezingen’, vertelt ex-wethouder Corine Sluiter. ‘Als je zelf nog graag door wilt dan heb je toch het idee dat je misschien nog door kan’. Uit onderzoek van de wethoudersvereniging (november 2017) blijkt dat maar liefst twee derde van de huidige wethouders zijn of haar toekomst rooskleurig inziet. Dat is optimistisch gedacht, maar de feiten wijzen uit dat deze verwachting niet realistisch is. Dat merkte Sluiter in 2014 ook. Na twee termijnen wethouderschap bij de gemeente Oude IJsselstreek kwam haar partij (VVD) niet meer in het college. Gelijktijdig met een leger van honderden ambtsgenoten moest ze op zoek naar een nieuwe carrière. In de praktijk betekende dat eerst zichzelf opnieuw uitvinden. Potentiële werkgevers blijken niet per se onder de indruk van een wethoudersfunctie op je cv. 

Gemeentebaan uitgesloten

Een baan bij de gemeente is bijvoorbeeld zo goed als uitgesloten. Zo blijkt uit een enquête van bureau LoopbaanNaPolitiek uit 2016 dat 70 procent van de gemeentesecretarissen geen rol voor een wethouder ziet in hun organisatie. Er zijn vooral sterke twijfels over het vermogen de bestuurdersrol los te laten en de angst dat de nieuwe bestuurder voor de voeten wordt gelopen. Ook de leeftijd vormt een obstakel, gemiddeld is een wethouder in Nederland 55 jaar. Toch zal een ex-bestuurder zijn best moeten gaan doen om aan de bak te komen. Al was het alleen maar omdat de voorwaarden voor wachtgeld veel strenger zijn geworden. Jezelf opnieuw bewijzen op de arbeidsmarkt, dat valt de meesten wel even rauw op hun dak.

Onbruikbaar netwerk

‘Je zou het misschien niet verwachten, maar de meeste wethouders zijn écht niet voorbereid op hun gedwongen vertrek’, vertelt Hans Boer, loopbaancoach voor ex-bestuurders bij Van Ede en Partners. ‘En dat is best opmerkelijk, want verkiezingen zie je immers al van verre al aankomen. Ervaring wijst uit dat ongeveer de helft van de wethouders dan het veld moet ruimen. Dus is de kans bijna fifty-fifty dat je tegelijk met zevenhonderd ambtgenoten op straat staat’, waarschuwt hij. Wethouders hebben per definitie een heel groot netwerk, in alle delen van de samenleving. Via-via is toch zo weer een nieuwe job geregeld, zullen ex-bestuurders vaak denken. Maar blindelings vertrouwen op je contacten is minder succesvol dan gehoopt. ‘Vergeet niet dat je als wethouder inderdaad ontzettend veel mensen kent’, zegt De Boer, ‘maar die ken je in je functie als wethouder. Ben je géén wethouder meer dan is een heel groot gedeelte van dat netwerk niet meer bruikbaar.’

'Je bent niet je functie'

Ex-wethouder Corine Sluiter (63) is na twee jaar zoeken inmiddels weer volop aan de slag bij verschillende gemeentelijke rekenkamers. Haar advies aan potentiële ex-wethouders is om naast een carrièreplan je vooral te richten op persoonlijke ontwikkeling en zelfinzicht. ‘Je moet eerst loskomen van de politieke functie en teruggaan naar wie je zelf bent’, is haar overtuiging. ‘Ik moest eerst beseffen dat ik niet mijn werk of mijn functie was. Vervolgens krijg je vanzelf weer de ruimte om andere paden te bewandelen. Het is een proces waarin je hard moet werken, ook aan jezelf. En dan kom je vanzelf nieuwe mogelijkheden tegen en krijg je misschien wel kansen die je nooit had verwacht’.

6 tips voor vertrekkende wethouders

1. Neem echt afscheid. Voor een potentiële werkgever ben je als professional meer waard dan als ‘voormalig wethouder’
2. Ken je kansen. Baankansen van ex-wethouders zijn niet slechter maar ook niet beter dan die van vergelijkbare groepen op de arbeidsmarkt
3. Maak je zichtbaar. Wanneer je weet dat je na de verkiezingen (hoogstwaarschijnlijk) niet terugkeert kun je gaan netwerken. Niet om meteen aan de bak te komen maar om te laten weten dat je openstaat voor een nieuwe werkkring
4. Wat heb je in huis aan kennis en ervaring? Het besturen van een complexe organisatie als een gemeente of een stad is een waardevolle ervaring. Onderhandelen, communiceren, coachen en overtuigen zijn leidinggevende kwaliteiten waar tal van organisaties om staan te springen.
5. Zorg voor een toegankelijk cv. Cv’s van ex-wethouders bestaan vaak uit een opsomming van portefeuilles waarvoor ze verantwoordelijk waren, deelname aan adviesorganen en beleidscommissies en partijpolitieke nevenfuncties. De benodigde competenties hiervoor zijn niet voor iedereen duidelijk. Vermeld liever concrete projecten en behaalde resultaten.
6. Netwerken. Maak niet de denkfout dat je veel tijd moet besteden aan het bijvijlen van je cv of je LinkedIn-profiel. Je volgende baan vind je niet van achter je pc maar door je actief te bewegen op de arbeidsmarkt. 

Bron: Van Ede en Partners