Goed gesprek met meel in de mond

Al jaren maken hr-professionals er een punt van: Het Goede Gesprek. Daar hebben medewerkers behoefte aan, daar worden organisaties beter van en dat horen leidinggevenden in hun vaardighedenpakket te hebben.

Het Goede Gesprek kan voorkomen dat medewerkers in de knel komen; dat ze steeds minder werkgeluk en meer werkdruk ervaren. Een Goed Gesprek zorgt ervoor dat dit tij wordt gekeerd. Dat een onverhoopte ziekmelding wordt voorkomen of tenminste wordt bekort. In dat Goede Gesprek kan naar oplossingen worden gezocht, naar alternatieven worden gekeken. Ook mijn eigen (voormalige) hr-hart gaat er nog altijd sneller van kloppen; van de gedachte dat gesprekken binnen organisaties écht tot de kern kunnen komen.

Helaas is de werkelijkheid vele malen weerbarstiger. Het recentste trendrapport ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid van Nationale Nederlanden (juni 2023) maakt dit pijnlijk duidelijk. Niet alleen meldt dit rapport dat we in 2022 het hoogste landelijke ziekteverzuim ooit hadden (5,6 procent) plus een langere gemiddelde verzuimduur (9 dagen) en een hogere verzuimfrequentie (1,5). Ook vertelt het ons ‘loud and clear’ dat mentale problematiek verzuimoorzaak nummer twee is en dat het gesprek daarover maar moeizaam verloopt. Weliswaar zegt 95 procent van de werkgevers dit gesprek aan te gaan; aan de werknemerskant ervaart men dit slechts in 60 procent van de gevallen. En ruim 30 procent hiervan vindt dat er veel te weinig tijd voor wordt vrijgemaakt. Bij het verder inzoomen op die moeizaamheid blijkt aan beide kanten van de gesprekstafel schroom en ongemak te zitten.

Werkgevers zeggen niet te weten of werknemers het wel prettig vinden om over dit soort kwetsbare zaken te praten. Werknemers geven aan een preventief gesprek juist wél te waarderen maar… Ook zij zeggen het lastig te vinden om op het werk over hun gezondheid te praten. Zij vinden daarvoor de relatie met de werkgever soms niet goed genoeg. Dit roept een beeld op van twee partijen die samen in een ingewikkelde dans zijn verwikkeld. Men wil wel iets samen, maar is ook bang zich bloot te geven of om op een paar tenen te trappen. De regels over welke gezondheidsvragen je wel en niet mag stellen, blijken hierin een stevig obstakel. Beter maar zo min mogelijk vragen, is dan de veel gekozen remedie.

En ‘wij van hr’ gooien hierin soms extra olie op het vuur. Door net iets te vaak te wijzen op die regeltjes die oh zo belangrijk zijn. Dat zijn ze ook, maar voor een Goed Gesprek werken ze inmiddels verlammend. Juist dit gesprek kán gewoon worden gevoerd zonder over grenzen te gaan. Het vraagt echter wel om een open houding, om wederzijds vertrouwen en om garanties dat informatie niet tégen iemand wordt gebruikt. Précies het soort gesprek waar hr zelf zo goed in is!

Ik zou zeggen: ga als hr hierin een glansrol spelen. Weg met die bescheidenheid en dat opgeheven vingertje. Laat zien hoe het moet, train zélf die leidinggevenden en laat medewerkers weten dat ook zij hierin een rol hebben. Geen meel in de mond maar klare taal. Goed voorbeeld doet goed volgen!