Diversiteit onder ambtenaren nog steeds een probleem

Het aandeel aan ambtenaren met een migratieachtergrond bij gemeenten blijft achter bij het aantal inwoners dat zo’n achtergrond heeft. Dat blijkt na een rondvraag over het onderwerp langs gemeenten en bij deskundigen. Zelfs gemeenten met relatief veel allochtone bewoners hebben een ambtenarenapparaat dat geen afspiegeling is van de bevolking. In een artikel in Binnenlands Bestuur vertellen wethouders en deskundigen hoe ze de situatie zien en onder handen willen nemen. 

Anoniem solliciteren

De Haagse wethouder Rabin Baldewsingh (PvdA) is sinds enige tijd bezig om het tij te keren. Hij ontdekte dat de gemeente nog geen afspiegeling van zijn bevolking is en dat het onvoldoende lukte om meer ambtenaren met een migratieachtergrond aan te nemen. Mede daarom introduceerde hij verplicht anoniem solliciteren, waarbij bepaalde gegevens van werkzoekenden achterwege worden gelaten. Door de naam en sekse van alle sollicitanten weg te lakken wil hij voorkomen dat biculturele sollicitanten de boot missen. ‘We richten ons op ambtenaren in het midden en hoger betaalde segment. Van hen heeft slechts twaalf procent een etnische achtergrond en dat is zorgelijk.’ Het werkt, meent Baldewsingh. Vorig jaar liep er al een proef met anoniem solliciteren. Van de 39 mensen die werden aangenomen, hadden er veertien een multiculturele achtergrond. Dat waren er drie keer zoveel als voorheen. Zeker een derde van de ambtenaren moet uiteindelijk een etnische achtergrond hebben, maar de inhoud en kwaliteit van sollicitanten zal altijd leidend blijven.

Inclusieve werkcultuur
Andere gemeenten die Binnenlands Bestuur ondervroeg zijn onder meer Amsterdam en Groningen. De hoofdstad wil ook extra ambtenaren met een migratieachtergrond binnen te halen, maar probeert dit te doen door het management zich ervan bewust te maken dat een divers ambtenarenapparaat wenselijk is om het contact met de veranderende bevolking niet te verliezen. ‘Hoewel diversiteit van het personeelsbestand belangrijk is, denken we dat een inclusieve werkcultuur nog veel belangrijker is. Dat houdt in dat iedereen een bijdrage vanuit zijn of haar eigen kracht en unieke talent kan leveren, en daar ook de ruimte voor krijgt’, vertelt wethouder Pieter Litjens (VVD), die inzet op begrip en inlevingsvermogen. Alle managers en P&O-adviseurs worden getraind op het gebied van inclusie en diversiteit. Ook medewerkers krijgen trainingen. Verder werkt Amsterdam met ambtenarennetwerken voor medewerkers met een migratieachtergrond en heeft ze ‘ambassadeurs’. Zo dragen de gemeentesecretaris en directeuren het thema ‘inclusie en diversiteit’ actief uit om ook andere organisaties te motiveren.

Puur kijken naar inhoud
In Groningen heerst een andere situatie. Volgens wethouder Joost van Keulen is in zijn stad juist geen diversiteitbeleid nodig. ‘We kijken puur naar de inhoud van de sollicitanten en we willen dat ons ambtelijke apparaat de samenstelling van de stad zo goed mogelijk reflecteert. En ja, als de beste sollicitant dan iemand met een migratieachtergrond is, is dat natuurlijk mooi meegenomen.’ Van Keulen wil meer jongeren aannemen omdat Groningen te maken heeft met een pensioengolf. Het valt hem op dat een significant groot deel van de nieuwe, jonge ambtenaren een niet-westerse achtergrond heeft. ‘Ik krijg de indruk dat mensen met een allochtone achtergrond onbewust al een streepje voor hebben bij ons. Als je kijkt naar het aantal sollicitanten van vorig jaar, dan zie je dat het percentage aangenomen allochtone sollicitanten hoger ligt dat het aantal allochtonen dat in de stad woont.’ Niettemin ging de wethouders in opdracht van de gemeenteraad aan de slag met een proef voor anoniem solliciteren. Uit tussentijdse cijfers blijkt dat het anonimiseren van sollicitaties niet leidt tot meer instroom uit de doelgroep van mensen met een migratieachtergrond. Van Keulen verwachtte al niet veel van deze proef. ‘Ik denk dat er in onze organisatie niet wordt gediscrimineerd, want dat laten de resultaten uit onze traineepool wel zien.’

Lees het hele artikel in nieuwe editie van Binnenlands Bestuur (inlog).