Pappen & nathouden

Een mooi stukje Oud Hollands gedoogbeleid dat ik ook in mijn werk als p&o-er vaak tegenkom. Vooral als er oordelen over medewerkers geveld moeten worden of als onder-de-maat functioneren aan de orde moet komen. Dan is het vaak: weg met de scherpte en consequenties trekken ‘ho maar’. In gesprek met mensen zijn we liever lief en zien we graag van alles door de vingers. En die zeldzame keer dat er wél een hard punt wordt gemaakt zoeken we er zelf maar vast de verzachtende omstandigheden bij. Ook het benoemen van de toptalenten in onze organisaties is er zo eentje waarbij we ineens op fluistertoon overgaan. Daar moet niet luid en duidelijk over gesproken worden. Die toppers krijgen het er alleen maar hoog van in de bol en de rest zou zich weleens gepasseerd kunnen voelen.

Hiermee creëren we met elkaar een ‘pappen en nathouden’-mentaliteit die ons niet tot topprestaties stimuleert. In deze opvatting werd ik onlangs bevestigd bij het houden van een feedback-onderzoek binnen de gemeente. Enkele medewerkers die ik hiervoor interviewde vertelde over de lieve feedback die zij vrijwel altijd kregen. Zij werden daar niet blij van en voelde zich er eigenlijk door te kort gedaan. Ze zagen het als gemakzucht van hun leidinggevenden die gewoonweg niet de moeite namen om scherper naar ze te kijken. Terwijl ze juist hoopten van aangereikte verbeterpunten te kunnen leren. Ook vonden ze dat de organisatie er mee te kort werd gedaan. Het disfunctioneren van enkele collega’s kon op deze wijze blijven voortbestaan en ook nog eens als slecht voorbeeld dienen voor anderen.

Een HR-directeur uit de profitsector die ik laatst sprak, beklaagde zich eveneens over onze Hollandse ‘zesjes-cultuur’. Zij komt voor haar werk regelmatig in de VS en daar maakte ze wel wat anders mee. Niet gezegd dat het daar allemaal goud is wat er blinkt. Maar het creëren van een cultuur waarin topprestaties worden gekoesterd is onze Amerikaanse vrienden wel toevertrouwd. Overigens herkende deze HR-baas die zesjes-cultuur ook in de opleidingen van haar dochters. Ze was dan ook aangenaam verrast dat één van die onderwijsinstituten het roer inmiddels is gaan omgooien. Daar is men – tot ongenoegen van een flinke groep studenten en hun ouders – er toe overgegaan om de best presterende leerlingen de eerste keuze te geven uit het stage-aanbod. Vanuit het principe: met succes maak je meer succes.

En ja, dat kan hard zijn voor diegenen bij wie dat succes niet zo gemakkelijk komt aanwaaien. Als dat een kwestie is van minder gunstige omstandigheden kan er een handje hulp worden uitgestoken. Zo kan een goedwillende, maar onder-de-maat presterende medewerker met wat extra aandacht of opleiding, terug op de rit worden gezet. Niks mis mee.

Maar voor degenen die uit zijn op een ‘free ride’ – die met een 2e klas kaartje in de 1e klas zijn gaan zitten – is deze hardheid volkomen terecht. Laat het hen uitnodigen tot het leveren van de topprestaties die zij waarschijnlijk echt wel in zich hebben.

Melissa Schouman @melissaschouman

(p&o-projectmanager, gemeente Amsterdam)