Gen Z-ambtenaar zoekt impact

De (lokale) overheid staat voor een grote vervangingsopdracht. De vergrijzing van het ambtenarenapparaat vraagt om nieuwe aanwas, en hoewel het aantal jonge ambtenaren snel groeit, blijkt retentie een probleem. Wyzer begeleidt ieder jaar honderden trainees naar een baan bij de gemeente, en ziet een wezenlijk verschil in de wensen van Generatie Z ten opzichte van haar voorgangers.

Wyzer

Karin Berends, directeur van Wyzer, en Willemijn Vos, directeur Recruitment, zitten met de huidige krapte op de arbeidsmarkt zeker niet stil. Het capaciteitstekort dat bij veel overheidsinstanties bestaat of dreigt te ontstaan maakt dat projecten regelmatig worden uitbesteed, en dat er altijd vraag is naar nieuwe mensen of trainingen voor het bestaande personeel. Wyzer levert personeel en kennis, in eigenlijk alle verschillende overheidsdomeinen.

Vroeg erbij zijn

‘Gemeenten hebben best veel moeite met het vinden van jonge mensen’, zegt Berends. ‘Ook als Wyzer zijn we altijd bezig met het werven van afgestudeerden voor een baan bij de overheid. Je bent te laat als je bij een banenmarkt in het vierde studiejaar eens komt kijken en vertelt wat voor leuke werkgever je bent. Dus zijn we constant in gesprek met onderwijsinstellingen en proberen we studenten onder andere via gastcolleges of praktijkopdrachten al kennis met ons en met de publieke sector te laten maken.’

Maatschappelijke impact

Als directeur van de recruitmentafdeling ziet Vos dat een dergelijke actieve aanpak noodzakelijk is. ‘Gen Z’, geboren tussen 1997 en 2012, betreedt nu de arbeidsmarkt en vraagt veel van een werkgever. ‘De nieuwste generatie is veel meer bezig met de maatschappelijke impact van hun werk en kiest een werkgever die staat voor dezelfde idealen. Zaken als diversiteit en duurzaamheid, en betekenisgeving in het algemeen. Het verschil in hun denkwijze vraagt van overheidsorganisaties en van bedrijven als Wyzer een hele andere benadering, bijvoorbeeld op het gebied van marketing, management en educatie.’

Coaching

Volgens Berends vraagt het begeleiden van de nieuwe generatie, die via Wyzer veelal als trainees bij gemeenten worden geplaatst, een aparte aanpak. Bij gemeenten is de werkomgeving nog niet altijd ingericht op de wensen van Generatie Z. ‘Je moet als organisatie gaan inzien waar jonge mensen behoefte aan hebben. Daarin is wel een verandering zichtbaar. Zo besteden we meer aandacht aan de impact die je met het werk kunt maken. Bieden met coaching meer ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en sluiten beter aan op de leerbehoeften met digitale ondersteuning en microlearnings (korte leerinterventies red.).’

Retentie

Het aandeel jonge ambtenaren dat bij overheidsinstanties vertrekt is hoog en groeit ieder jaar gestaag. Een niet-passende werkomgeving kan daaraan debet zijn. Na het traineeship, dat een paar jaar duurt, komen veel van de Wyzer medewerkers direct onder contract van de gemeente. ‘90 procent van onze trainees komt uiteindelijk in dienst bij de lokale overheid. We volgen ze niet om te kijken of ze daar een paar jaar later nog steeds werken, dus we hebben onvoldoende zicht op de redenen van uitstoom. Een reden zou kunnen zijn dat de gemeentelijke omgeving die niet altijd is ingericht op hun behoeften.’

Krapte belemmert aanwas

Die botsing van twee werelden is zeker niet altijd het gevolg van onwil. Nu de krapte op de arbeidsmarkt steeds voelbaarder wordt voor gemeenten schiet door capaciteitstekort het opleiden er soms bij in. Ambtenaren hebben al hun tijd nodig voor hun eigen werkzaamheden, waardoor nieuwe medewerkers minder zacht landen binnen de organisatie. Vos merkt het in haar gesprekken met (potentiële) trainees. ‘We zien veel jongeren die bij gemeenten solliciteren maar niet worden aangenomen omdat de begeleiding niet optimaal georganiseerd is. Hierdoor komen mensen zonder- of met weinig relevante werkervaring niet in aanmerking. Dit terwijl het aannemen van junioren een steeds noodzakelijkere aanvulling op de capaciteit is.’

Gemeente juist geschikt

Dat de gemeente als werkgever en de nieuwste generatie werknemers niet goed samengaan hoeft volgens Wyzer zeker niet zo te zijn. Generatie Z kan haar vraag naar impact en aandacht voor maatschappelijk relevante onderwerpen wel degelijk kwijt binnen de decentrale overheid. ‘Impact maken kan heel goed bij een gemeente’, zegt Berends. ‘Je zit met je neus bovenop onderwerpen als de energietransitie en armoedebestrijding. Eigenlijk ben je binnen elk domein van betekenis voor de samenleving. Aan de overheid en ons allemaal om dat, alsmede de doorgroeimogelijkheden te laten zien aan de nieuwste generatie ambtenaren.’