Minder ‘social’

Langzaam maar zeker begint het tot ons door te dringen… We zijn als mensen niet gemaakt om voortdurend te dealen met de afleidingen en triggers die sociale media ons toewerpen. Niet alleen branden ze onze jongeren vroegtijdig op, ook onze werkvermogens worden erdoor aangetast. En wie nu denkt: ‘het is gewoon een kwestie van tijd voordat we er evolutionair op zijn aangepast’, die vergist zich. Ga maar na hoe we ons nog vaak die oermens voelen die zich in een toendralandschap voortbeweegt en steeds alert is op de komst van een sabeltandtijger.

Bij kleine veranderingen en onzekerheden speelt die innerlijke oermens op. Veiligheid is en blijft de breedste trede van onze Maslow-piramide. Bij elke minieme inbreuk daarop, reageert ons stresssysteem direct. In de hersenen slaat onze amygdala alarm en onze neo frontale cortex – het planmatige deel van ons brein – laat het stuur meteen los. Meestal niet voor lang, maar lang genoeg om er toch van uit je ritme, je concentratie, je fijne flow te raken.

Het regelmatige checken van sociale media verstoort ons op meerdere manieren. De praktische handeling – hoe vertrouwd ook – is al een verstoring op zich. Maar er gebeurt nog veel meer bij ons van binnen, tot en met die sabeltandtijger-reactie aan toe! Helaas zijn het niet allemaal slechtvoelende zaken die wij in een kort tijdsbestek ervaren. Dat maakt het ook zo moeilijk om ervan los te komen. Te beginnen met de geluidjes waarmee onze apparaten ons laten weten dat er mogelijk iets interessants voor ons is binnengekomen…

Geloof me, zolang die geluidjes klinken, zal de onbedwingbare drang om te kijken er zijn. Vervolgens zijn er de expres verslavend gemaakte algoritmes; zorgvuldig afgekeken van de manier waarop ouderwetse gokapparaten hun verleidelijke werk doen. Het zit ongeveer zo in elkaar dat ‘bigtech’ ons regelmatig geeft wat we willen, en dan weer een tijdje niet. Dan blijven we hongerig doorscrollen naar wat we wél willen. Telkens als dat dan gebeurt, ‘beloont’ de neurotransmitter dopamine ons gedrag. Om bij het zien van duimpjes onder onze ‘posts’ er nog een extra dopa-shot aan toe te voegen.

Waarschijnlijk is dit allemaal nog niet erg genoeg om massaal op social-dieet te gaan. Maar het feit dat we ons concentratievermogen ermee om zeep helpen, de kwaliteit van ons werk naar beneden halen en we ons bovendien – in vergelijking met alle échte succesnummers die op die media vertoeven – steeds een stukje kleiner voelen… dat zou toch het punt moeten zijn waarop we onszelf iets beters gunnen.

Het goede nieuws: het kan! Daarvoor hoeven we niet eens zo rigoureus te worden. Als je weet hoe die media werken en hoe we tegen sommige dingen echt niet bestand zijn, ben je al een eind op weg. Vervolgens: geluidjes uitzetten, tijdruimte inplannen voor geconcentreerd werken, die tijd niet vervuilen met media-checks, en op terugkerende vaste momenten – in een afgesproken hoeveelheid tijd – je checks doen.

Het is als spiermassa kweken in de sportschool; het kost moeite, het doet even pijn maar… oefening baart kunst!