'Leren moet in de praktijk iets opleveren’

Drie opleiders schetsen de trends in scholingen voor ambtenaren. Leren communiceren met de burger is er één van. Wat opvalt is dat de ‘luxe’ eraf gaat, zoals trainingen mindfulness of yoga. ‘Het gaat nu om de vraag wat je direct nodig hebt om je werk goed te doen.’

De opleiders van Segment hebben momenteel te maken met twee typen nieuwe ambtenaren, aldus directeur Nico van Dijk. ‘Enerzijds zijn dat mensen die onder meer
bij banken en verzekeraars zijn ontslagen en die nu vooral om pragmatische redenen kiezen voor een carrière als ambtenaar. Anderzijds zie je bevlogen pas afgestudeerden die juist vanuit maatschappelijke betrokkenheid bij de overheid komen werken.’

Interactie

Een tweede trend waarmee opleiders te maken hebben, is de uitbreiding van het takenpakket van gemeenten. ‘Bovendien is de invulling van die taken aan het veranderen door de opkomst van de participatiemaatschappij. Als ambtenaar moet je niet alleen beschikken over voldoende kennis van wetten, regels en uitvoeringspraktijken, maar zeker ook over de vaardigheden om die kennis over te brengen aan burgers en partners. Het is een en al interactie’, zegt Van Dijk.

Behoud medewerkers

Waarom leren ambtenaren eigenlijk? Via een kersvers onderzoek geeft Studytube een inkijkje in. Ten eerste om hun werk beter te kunnen doen, ten tweede omdat ze het leuk vinden en ten derde omdat ze beter voorbereid willen zijn op de toekomst. Volgens Robert van den Eeckhout, hoofd content marketing van leerplatform Studytube, is een van de conclusies dat het leerbeleid bij overheden vooral intern gericht is. ‘Bovenaan staat het behoud van de huidige medewerkers. Daarvoor zetten overheden vooral in op persoonlijke ontwikkeling, duurzame inzetbaarheid en loopbaanontwikkeling. Intern gericht, al past dat wonderwel bij de motieven van de medewerkers, die willen leren om gewoon hun werk goed te doen’, aldus Van den Eeckhout. ‘In andere branches leert men ook om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Gelukkig voor overheden zijn ambtenaren daar dus weinig mee bezig.’

Geen prioriteit

Weten waarom men leert, is een. Weten waarom men niet leert, is twee. Volgens
hem maken de vele taken die op gemeenten afkomen en trends als digitalisering dat een strategisch leerbeleid daar ‘topprioriteit’ zou moeten zijn. ‘Maar dat wordt daar niet zo beleefd. Zo geeft 62 procent van de HR-professionals aan dat leren geen topprioriteit is, terwijl van de medewerkers maar liefst ruim 80 procent dat zo ervaart. Los van de vraag of HR een te positief beeld heeft, vind ik dat best zorgwekkend.’ Een verklaring heeft hij ook. ‘Volgens 38 procent van de HR-professionals zijn medewerkers moeilijk te motiveren en 53 procent van de HR-professionals geeft aan dat andere activiteiten voorrang krijgen.’

Krappe arbeidsmarkt

Het perspectief op leren verandert overduidelijk, en dat komt door de krappe arbeidsmarkt, constateert Herrick Jellema, programmamanager bij de Bestuursacademie Nederland. ‘Veel sollicitanten vragen naar hun doorgroeimogelijkheden. Klanten vragen steeds vaker om een aanbod dat daarop aansluit.’ Deze trend leidt volgens Jellema tot leerpaden voor individuele cursisten. ‘We ontwikkelen steeds meer logische leerlijnen, zoals dat heet. Daarin laten we zien welke stappen je kunt zetten. En wat dat vraagt aan competenties, kennis, gedrag en houding. Om dat bij te spijkeren werken we in korte blokjes, zodat je niet vastzit aan een opleiding van drie jaar. Modulair maatwerk dus, je leert vooral dat wat je nodig hebt voor een volgende stap. Wat je al beheerst, hoef je niet nog eens te leren.’

Yoga

Zijn er ook trends die we achter ons hebben gelaten? Jawel, zegt Jellema. ‘De ‘luxe’ gaat eraf. Zo waren een paar jaar geleden de trainingen mindfulness of yoga op het werk populair. Die had je niet direct nodig, maar het werd je toch gegund. Collega’s krijgen die trainingen momenteel moeilijker gevuld. Het gaat nu om de vraag wat je direct
nodig hebt om je werk goed te doen, zoals adviesvaardigheden. Het moet in de praktijk iets opleveren.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr.6 van deze week.