Ambtenaren houden hart voor de zaak

Ondanks de extra taken en de bezuinigen blijven ambtenaren hart voor de zaak houden. Uit onderzoek blijkt dat Nederlandse ambtenaren wereldwijd gezien tot de meest integere en effectieve overheidsmedewerkers behoren.

De bezuinigingen bij de overheid hebben gevolgen voor het zelfbeeld van de ambtenaar. Maar ondanks die knauw blijven Nederlandse ambtenaren de meest loyale en effectieve overheidsmedewerkers ter wereld. Dat zegt Jaap Uijlenbroek, bijzonder hoogleraar Arbeidsvoorwaardenvorming in de publieke sector.

Hoogwaardig ambtelijk apparaat
Reorganisaties, strijd om cao-akkoorden, meer taken en nog steeds een slecht imago bij de burger. Anno 2015 valt het niet mee om een ambtenaar te zijn. Toch denkt Uijlenbroek dat er heel wat meer voor nodig is om het arbeidsethos van de Nederlandse ambtenaar te veranderen. ‘De ambtelijke betrokkenheid is in Nederland echt heel erg groot. Dat is niet alleen mijn persoonlijke ervaring maar dat zie je ook aan de kwaliteit van het ambtelijk apparaat. Die is zeer hoogwaardig, het drijft echt op de betrokkenheid en loyaliteit van de ambtenaren.’

Nummer 4 Europa
Internationaal onderzoek bevestigt dit. De organisaties Transparency International en de World Bank vroegen namens het Nederlandse Ministerie van Binnenlandse Zaken aan inwoners van elk land hoe integer zij hun overheid vinden. Nederland staat wereldwijd op de achtste plek en in Europa op de vierde plek. Als het gaat om de effectiviteit (kwaliteit en geloofwaardigheid) van de overheid staat Nederland ook op een vierde plek in Europa, achter Finland, Denemarken en Zweden. (Zie grafiek)

(klik voor vergroting)

Bron: Werken in de publieke sector 2014

Denken niet aan salaris

En hoewel de ambtelijke trots af en toe gekrenkt wordt zit de ambtenaar toch nog relatief veilig bij de overheid, beweert Jaap Uijlenbroek. ‘De werkzekerheid is nog altijd een belangrijke factor om bij de overheid te willen blijven werken. Natuurlijk wordt er gereorganiseerd, maar dat wordt wel netjes geregeld. De loonontwikkeling begint inmiddels links en rechts pijn te doen, maar mijn overtuiging is dat dat die loyaliteit niet beïnvloedt. De Nederlandse ambtenaren zitten niet elke dag aan hun salaris te denken.’

Esther Walstra

Webredacteur Binnenlands Bestuur

Bekijk alles van Esther Walstra

Reacties: 8

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Jos / Adviseur

En zo is dat. En dan is nog de vraag of het aangetaste zelfbeeld bij ambtenaren niet wordt veroorzaakt door de laakbare houding van de politiek tov de eigen medewerkers en het slechte imago door tot op het bot verwende Nederlanders die werkelijk in alles bediend willen worden en het eigen gelijk willen halen!

Hans Visser / Organisatievitalisator

Ik weet niet waar meneer Uijlenbroek ineens de behoefte vandaan haalt om alleen maar deze positieve uitkomsten te melden en wederom al die andere signalen hiermee te bagatelliseren. Is dat omdat hij nog even graag wil aangeven hoe goed hij het gedaan heeft als voormalig DG Organisatie en Bedrijfsvoering? Die het belang van een gezonde Organisatiecultuur steeds onder de mat heeft geschoven als gevolg waarvan Organisatiecultuur nog steeds een Terra non Grata is binnen de meeste overheidsinstanties? Die de grote daaraan gerelateerde problematiek van Collectief Mentaal Verzuim niet is aangegaan ondanks de uitkomsten van onderzoeken en sonderingen die percentages aangaven tussen de 30% en zelfs 45% van het totale productieve vermogen binnen overheidsinstanties! Een zelfbeschermingsmechanisme van steeds wel weer goedwillende ambtenaren die geen of veel te weinig invloed kunnen/mogen hebben op m.n. de mentale arbeidsomstandigheden die zij nodig hebben om het beste van zichzelf te kunnen, te durven en te willen halen. Zelfs de wetenschap dat per 10% Collectief Mentaal Verzuim binnen de overheid alleen al per jaar 8,7 miljard euro faalkosten worden verspild, heeft geen urgentiegevoelens bij hem waker gemaakt. Een verspilling die met zo'n omvang een verklaring kan zijn voor het niet kunnen betalen van 1 of 2 procent loonsverhoging van diezelfde goedwillende ambtenaren. En hij moet nu zinnige dingen gaan zeggen over arbeidsvoorwaardenvorming? Of gaat dat over organisatiecosmetica en façadegedrag? Ik stel deze vragen niet uit disrespect voor een vast ook goedwillende meneer Uijlenbroek maar om het systeem maar weer eens zichtbaar te maken en aan te spreken waar hijzelf als een van de hoogst geplaatsten verantwoordelijk voor is geweest.

Stef

Als rijksambtenaar met 35 dienstjaren ben ik er wel klaar mee. Inmiddels de 12 (!) reorganisatie meegemaakt. Ofwel om de 3 jaar wordt de heleboel weer omgegooid. Ben je net gewend, staat de volgende alweer op stapel. Arbeidsproductiviteit is naatje pet. En nul waardering, inmiddels al ruim 4 jaar geen loonsverhoging, terwijl belastingen en prijzen blijven stijgen. Toen ik 25 jaar in dienst was, helemaal niets gezien van de directie. Ben er zelf achteraan moeten gaan. Na ruim half jaar de gratificatie gekregen waar ik recht op had.

Het is dat ik niet in de financiële positie ben om te stoppen, anders was ik vandaag al vertrokken. Maar die laatste 5 jaar zal ik geen stap extra doen. Blok, Plasterk en de hele kliek kan de rimbam krijgen !

henk

Een fraai voorbeeld van IVOREN TOREN denken. Wetenschappers, hoogleraren, ministers, (en al die anderen in Den Haag e.o.): ik kan jullie zeggen dat de werkelijkheid totaal anders is. Het ziekteverzuim is feitelijk zeer hoog, maar de cijfers worden kunstmatig laag gehouden omdat anders de leiding erop wordt aangesproken. Veel collega's van mij zijn er helemaal klaar mee en doen echt geen stap teveel meer. Reorganisaties hebben slechts tot resultaat dat er veel mensen gefrusteerd raken, dat nieuwe duurbetaalde managers het wiel weer gaan uitvinden, en veel externe adviseurs voor 2000 euro per dag werk hebben. Arbeidsvreugde, plezier, motivatie is mede door de slechte arbeidsvoorwaarden tot beneden 0 gedaald. Als ik zo binnen mijn team kijk (een groep van een man of 90) is zeker 75 man niet meer gemotiveerd. Ik ga zelf binnenkort bij de overheid weg. Ik vind het spijtig om te zien hoe de overheid inmiddels ziek is gemaakt door al die beleidsmakers, bestuurders, politici, etc. Ik zou zeggen tegen meneer Uilenbroek: ga eens een jaartje werken bij de overheid (bijvoorbeeld bij het zorgloket) en dan spreek ik je graag nog eens.

Severenius

Kan me wel vinden in de reactie van Steven na bijna 30 jaar gemeenteambtenaar. Ik voel me echter wel zeer betrokken bij het werk en de mensen die daar betrokken bij zijn. Neemt niet weg dat na een stuk of 8 ingrijpende wijzigingen/reorganisaties en in de wisseling van een 18-tal leidinggevenden cq man-naagersz je wel eens afvraagt, waar ben ik nou mee bezig, en dat heeft niks te maken het publiek en de burgers, want daar doe je het tenslotte voor. Niet voor die 4-jaarlijks wisselende klootviolen die het woordje wet in de functie wethouders niet snappen, of die zeemeeuwmanagers, die wild komen aanvliegen, de boel volledig onderschijten en dan wild fladderend weer wegvliegen...

De waardering en voldoening haal ik uit de reacties van die burgers, laat ik nou niks zeggen over waardering in de cao's, als we wilden staken moesten we verlof opnemen, en jaja, de dienstverlening mocht er niet onder lijden...

gerrie

Ik ben blij dat ik voor 2 jaar terug ben opgestapt bij de gemeente. Momenteel kan ik mezelf ontplooien en verdien ik het zesvoudige. Het belangrijkste vind ik nog dat ik die jaloerse collega's heb verlaten. Die zullen toch nooit niks bereiken.

Marshal Manengkei / Ondernemer

Ambtenaren, die veel voor hun werkgever hebben gedaan, daarbij vaak zichzelf hebben opgeofferd om de gemeenschap en de zaak te dienen worden uiteindelijk als grof vuil weg gesodemieterd. Met name de senioren onder ons worden niet meer gewaardeerd en tijdens sollicitaties is die schijnheiligheid zeer duidelijk voelbaar en merkbaar. De overheid die het voorbeeld zou moeten geven voert dit destructief beleid zelf uit. De pensioengerechtigde leeftijd wordt verhoogd om het stelsel betaalbaar te houden maar de senioren worden zonder pardon buiten de deur gezet, omdat de macht van het geld regeert: de jongeren zijn goedkoper. Wat een paradoxaal attitude die voor zichzelf spreekt wie hier nu destructief is. Het kapitaal van de kennis en ervaring weegt duidelijk niet op tegen de macht van het geld! Nederland is diep gekelderd qua normen en waarden. Balkenende heeft daar hard voor geknokt maar heeft het moeten afleggen tegen de politiek en de bureaucratie! Lang leve de steeds maar weer strijdende minderheid! Godsrijke Zegen aan hen die nog geloven in De Rechtvaardigheid, die uiteindelijk zal overwinnen en daarin geloof ik wel!

Niels / Ambtenaar

Maar wat ik me nou afvraag: worden die conclusies getrokken op basis van die benchmark (zoals in het artikel wordt suggereerd), of is er ander onderzoek gebruikt? In het eerste geval komen we er blijkbaar goed vanaf, maar dan wel ten opzichte van andere landen! Wat zegt dat dan over de intrinsieke betrokkenheid en motivatie?

Deel dit artikel

Esther Walstra

Lees meer

‘Blij met jonge talenten met politieke affiniteit en frisse blik’

Werkwijze en cultuur belangrijke vertrekredenen ambtenaar

Ambtenaren hebben niet de macht in Koggenland

Arnhemmers sturen vage overheidspost retour

Waarom vrouwelijke politici levens redden

‘Blij met jonge talenten met politieke affiniteit en frisse blik’

Werkwijze en cultuur belangrijke vertrekredenen ambtenaar

Ambtenaren hebben niet de macht in Koggenland

Reacties: 8