Werkwijze en cultuur belangrijke vertrekredenen ambtenaar

Ruim één op de drie rijksambtenaren die de publieke sector vaarwel zegt, doet dat uit onvrede over de werkwijze en cultuur. Nergens anders in het openbaar bestuur zoeken zoveel werknemers naar een functie elders.

Uitstroommotief

Dat blijkt uit een onderzoek van Venster in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek naar in- en uitstroommotieven van rijksambtenaren – een verdiepende analyse op basis van cijfers uit 2022. Iets meer dan 16 procent van de medewerkers bij het rijk was in dat jaar op zoek naar een andere functie, het hoogste percentage van alle sectoren in het openbaar bestuur. Gemiddeld was ruim 14 procent de medewerkers in het openbaar bestuur toen op zoek naar een andere baan.

Inhoud werk

De meeste medewerkers van het rijk waren drie jaar geleden tevreden over hun baan, zo blijkt uit het Werkonderzoek van Venster. Verreweg de meest genoemde reden om te kiezen voor hun huidige baan was de inhoud van het werk, maar het was ook een belangrijke reden om te vertrekken. Kijkend naar de belangrijkste redenen voor het zoeken naar een baan buiten de publieke sector, is de werkwijze en cultuur volgens de onderzoekers echter ‘met stip’ de vaakst genoemde reden door medewerkers bij het rijk: 45 procent.

Ongewenst gedrag

Uit het onderzoek blijkt ook dat ongewenst gedrag op de werkvloer veel impact heeft op medewerkers. Uit het kernrapport van 2022 bleek dat medewerkers binnen het rijk relatief vaker aangaven met ongewenst gedrag van collega’s/leidinggevenden en met discriminatie te maken hadden ten opzichte van andere sectoren in het openbaar bestuur.

In het verdiepende onderzoek is onderscheid gemaakt naar ongewenst gedrag van externen (burgers, klanten) en van collega’s/leidinggevenden. Het meemaken van ongewenst gedrag van externen blijkt, aldus de onderzoekers, geen grote impact te hebben op het zoeken naar een andere baan. Ongewenst gedrag van leidinggevenden/collega’s heeft dat wel: bijna een kwart van de rijksambtenaren die één of meerdere vormen van ongewenst gedrag heeft ervaren is op zoek naar een andere baan. En zij zijn relatief ook veel vaker op zoek naar een baan buiten de publieke sector – 7 procent, tegenover 3 procent van de medewerkers die geen ongewenst gedrag van collega’s heeft meegemaakt.

Discriminatie

Ook het meemaken van discriminatie op de werkvloer lijkt van grote invloed te zijn op het zoeken naar een andere baan. Van de medewerkers die geen discriminatie ervaren is 14 procent op zoek naar een andere baan, waar 37 procent van de medewerkers die discriminatie heeft ervaren op zoek is.

Leidinggevende

Een opvallende uitkomst uit het onderzoek is verder de vertrekwens vanwege een slechte leidinggevende. Gemiddeld is in het openbaar bestuur dat voor 15 procent van de medewerkers een reden om op zoek te gaan naar een andere baan. Relatief gezien speelt dat bij het rijk (13 procent) nog het minst. Bij de provincies daarentegen blijkt dat voor ruim één op de vijf ambtenaren (21 procent) de reden een andere baan te zoeken.