Misbruik van functie door niet 112 te bellen

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Dat ene telefoontje, had ze dat nu wel of niet mogen plegen? Feit is dat in maart 2016 de zoon van Karen Oostervan* – sinds 2006 als verpleegkundig centralist in dienst bij de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond – thuis ten val komt. Vervolgens belt Oostervan naar een nummer van de Meldkamer Ambulancezorg, en dus niet naar alarmnummer 112.

Aan een collega vraagt ze om een ambulance te sturen. Die laat weten dat zij het protocol ProQA zal starten en dat er waarschijnlijk een huisartsverwijzing zal uitkomen. Voordat het protocol wordt toegepast, beëindigt Oostervan het gesprek. Drie weken later dient Oostervan een klacht in over de wijze waarop haar collega haar verzoek om een ambulance heeft behandeld.

Het bestuur van de Veiligheidsregio vindt dat Oostervan misbruik heeft gemaakt van haar functie door via een interne lijn om een ambulance te vragen. Verder bracht ze een collega weloverwogen in diskrediet door een klacht over haar in te dienen. Bovendien is Oostervan de regels met betrekking tot ziekteverzuim in maart 2016 tweemaal niet nagekomen. Dat is plichtsverzuim, en het bestuur vindt onvoorwaardelijk ontslag, met onmiddellijke ingang een terechte sanctie.

Oostervan vindt van niet, en het conflict belandt bij de Centrale Raad van Beroep. In zijn uitspraak van 29 november 2018 stelt de Raad dat Oostervan, anders dan normale burgers, kennis had van en toegang had tot een niet-openbaar telefoonnummer van de Meldkamer Ambulancezorg. Zij wist ook – of behoorde te weten – dat dit interne nummer niet bestemd was voor het verzoeken om een ambulance; daarvoor moet 112 worden gebeld, óók door medewerkers van de meldkamer in een privésituatie. Door te kiezen voor deze interne route heeft Oostervan misbruik gemaakt van haar functie.

Vervolgens bracht zij haar collega in verlegenheid nu deze werd geconfronteerd met een persoonlijk verzoek van een Oostervan. Ook de Raad vindt dat sprake is van plichtsverzuim. Mocht Oostervan een klacht indienen over haar collega? Dat mocht wel degelijk, vindt de Raad. Een ieder heeft dat recht. Slechts in zeer uitzonderlijke gevallen kan het indienen van een klacht aan een ambtenaar worden verweten. Niet zeker is of Oostervan haar collega weloverwogen in diskrediet heeft willen brengen. Hier is dus geen sprake van plichtsverzuim. Dat zij twee keer niet bij de bedrijfsarts is verschenen, is weer wél plichtsverzuim – ook al beweerde Oostervan dat ze niet precies wist waar ze moest zijn en ook al kwam ze de tweede keer later op de dag alsnog. Opgeteld: een sanctie ligt in de rede.

Maar is een onvoorwaardelijk strafontslag wel redelijk? Oostervan werd als moeder geconfronteerd met een gewond kind, dat vroeg om spoedig handelen van haar kant. Ze heeft diverse mogelijkheden onderzocht om haar kind naar de eerste hulp te vervoeren, maar dat bood op korte termijn geen soelaas. En wat het bezoek aan de bedrijfsarts betreft: de tweede keer kwam ze wel opdagen, ook al was dat te laat. Daarom is de zwaarste straf (onvoorwaardelijk ontslag) onevenredig pittig. De Raad zelf legt geen nieuwe straf op. Dat is de taak van het dagelijks bestuur van de Veiligheidsregio, die de uitspraak van de Raad in acht moet nemen.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:CRVB:2018:3819