Arbeid adelt

VVD en PvdA spreken er in het regeerakkoord klare taal over. “Werk blijft de snelste route naar een goed inkomen en economische zelfstandigheid (…) We accepteren niet dat mensen onnodig thuis zitten en daar spreken we zowel hen als de werkgevers op aan.” Uiteraard is het belangrijk om mensen aan het werk te krijgen én te houden. De nieuwe Participatiewet zal daar vanaf 1 januari 2014 een extra impuls aan geven; grotere werkgevers worden met een quotumregeling ‘gestimuleerd’ om arbeidsgehandicapten in dienst te nemen.

Er is echter meer nodig om ‘iedereen aan het werk’ waar te kunnen maken. Zo hebben wij als overheid al moeite genoeg om onze eigen kwetsbare groepen aan de slag te houden. Juist laaggeschoold werk neemt de laatste jaren af door mechanisering en digitalisering. Bij stratenmaken en afvalverwerking zijn we al gewend aan meer machines. Parkeercontroles worden steeds vaker door scanauto’s gedaan. En licht administratief werk doen we zelf, met behulp van onze digitale gadgets.

Daarnaast worstelen we nog altijd met het aan het werk houden van medewerkers die fysiek zwaar werk doen. In reiniging en onderhoud is het ziekteverzuim nog altijd veel hoger dan in andere sectoren. Eind 2011 was het gemiddelde verzuim zo’n 10%, veel hoger dan het landelijk gemiddelde verzuimpercentage van 4,3%. En doorwerken na je vijfenvijftigste is in dit werk eerder uitzondering dan regel. Taakspecialisatie, 50+ loopbaanadvies, interne snuffelstages, we proberen van alles, maar het levert nog geen blijvend resultaat.

Willen we als overheid echt iets doen voor kwetsbare groepen dan moeten we om te beginnen zelf de knop omzetten. Bepaalde werksoorten sterven uit, zeker, maar tegelijkertijd worden er ook nieuwe soorten geboren. Zo sloopt Rotterdam sinds vorig jaar ‘slim’; voordat machines een gebouw tot puin reduceren, worden er handmatig materialen uitgehaald die gerecycled kunnen worden. Machines kunnen dat niet. Die aanpak is niet alleen duurzaam, maar ook financieel interessant én creëert nieuwe banen.

Ook ons personeelsbeleid is aan vernieuwing toe. Zo zijn lage uitvoerende functies gebaat bij beleid dat hen wendbaar en weerbaar maakt. Daarvan zijn al uitstekende voorbeelden. Zo heeft een manager van de afvalinzameling in Amsterdam een heel persoonlijke aanpak. Zijn uitgangspunt: ‘fijn dat je hier komt werken, maar je bent te goed om hier jarenlang te blijven’. Hij spreekt regelmatig met zijn mensen over hun toekomstplannen én hij helpt ze bij het vinden van een nieuwe, betere baan. Zijn aanpak stimuleert, zorgt voor doorstroom en creëert kansen voor mensen die nog geen werk hebben.

Onze nieuwe minister van Sociale Zaken is Lodewijk Asscher. Voormalig wethouder. Uit Amsterdam. Hij kent deze Amsterdamse pareltjes. Een kwestie van tijd dus, hoop ik, voordat iedereen ze kent.