'Probeer de verre blik actief uit te dragen'
Hilde Tjeerdema, onafhankelijk adviseur in samenwerking tussen overheid, wetenschap en bedrijfsleven.
Een bijdrage van Transitium Groep
Al op jonge leeftijd kwam Hilde Tjeerdema in aanraking met de politiek. Haar loopbaan tot op heden is dan ook verrassend en interessant. Haar wetenschappelijke achtergrond heeft zij onder andere kunnen inzetten als hulpmiddel bij politieke vraagstukken waarvoor zij gesteld werd. Zij was wethouder van Leeuwarden gedurende vier jaar (2018-2022) en is nu onafhankelijk adviseur tussen overheid, wetenschap en het bedrijfsleven.
Je kunt zoiets groots als de energietransitie, toekomstbestendige zorg of iets dergelijks niet zomaar even oplossen als politiek bestuurder.”
Hoe kwam een raswetenschapper als jij in de lokale politiek terecht?
Mijn promotieonderzoek ging over psychiatrische ziektebeelden, het was een analytisch, theoretisch verhaal. De praktische kant in mij snakte denk ik wel naar iets concreets. Ik was 26 toen ik de gemeenteraad van Leeuwarden terecht kwam. Ik vond het heel erg leuk. Je was misschien wel bezig met de nitty-gritty van een stoeptegel en waar dat ding wel of niet moest komen te liggen. Maar het was ook dynamisch. We rolden van de ene “crisis” naar de andere. Ik kwam op plekken in de stad waar ik nooit was geweest. Pas later ontdekte ik dat de raad zichzelf beperkt tot een heel klein speelveld.
Want je werd na 8 jaar in de raad wethouder…
Inmiddels was ik 34 en ik vond dat een fantastische baan. Met ambtenaren en stakeholders verdiep je je in grote kwesties die overal spelen. Waarvan je weet dat je moet gaan samenwerken met andere partijen en onderzoekers om iets voor elkaar te krijgen. Ik was al fan van de triple-helix samenwerking waarbij wetenschap, bestuur en bedrijfsleven samenwerken om tot innovatie te komen. Nu kon ik er in de praktijk mee aan de slag. Je kunt zoiets groots als de energietransitie, toekomstbestendige zorg of iets dergelijks niet zomaar even oplossen als politiek bestuurder. We zien dan ook de scheidslijn tussen bestuur en wetenschap steeds dunner worden.
Wacht even, in de media zien we toch dagelijks de wetenschap onder vuur liggen? Alles wordt toch betwijfeld?
Dat klopt. Politieke bestuurders hebben eigenlijk met 2 vensters te maken. Het ene venster staat op de dag en gaat over: hoe zeg ik vandaag weer iets dat iedereen wil horen en dat opwindend klinkt? Het andere venster gaat over de lange termijn waarin noeste arbeid en taaie samenwerking langzaam maar zeker tot echte veranderingen leiden. Daar heb je de wetenschap bij nodig.
Het gaat niet om jou, je maakt deel uit van een lange keten waarin we als land grote ontwikkelingen doormaken die onvermijdelijk zijn.”
Wat is jouw advies aan politieke bestuurders?
Je zit er 4, misschien 6 misschien 8 jaar. Het gaat niet om jou, je maakt deel uit van een lange keten waarin we als land grote ontwikkelingen doormaken die onvermijdelijk zijn. Of het nu om zorg of klimaat gaat. Probeer de verre blik actief uit te dragen ook al doen andere politici alsof zij dingen meteen kunnen oplossen.
Want dat heb jij ook meegemaakt?
Zeker, ik zag als wethouder de opkomst van populistische partijen in de gemeenteraad niet als een bedreiging. Tot de verkiezingen kwamen en zij wonnen. Dat was moeilijk te verteren aanvankelijk.
En hoe kijk je er nu op terug?
Mijn ervaring in de politiek heeft mij versterkt als een interdisciplinaire adviseur die meer terreinen overziet en zich juist met de maatschappij wil bezighouden. Ik kan me beter bewegen tussen openbaar bestuur, bedrijfsleven en wetenschap in en toegevoegde waarde van samenwerking in beeld brengen.
Kun je daar een voorbeeld van geven?
Ik heb net een opdracht afgerond voor DataFryslân, dat is een coöperatie waarin 20 partijen samenwerken en hun data delen. Dat zijn onder meer gemeenten, hogeschool, universiteit, een zorgverzekeraar en de provincie. Samen werken zij aan dataprojecten. Ambtenaren, wetenschappers en studenten kunnen data samen analyseren en interpreteren. Omdat de data op lokaal niveau zijn vergaard, zijn ze net weer anders dan die van het CBS. Neem zoiets als energiearmoede. Je hebt goede cijfers nodig als je als gemeente beleid wilt maken of als woningcorporatie wilt weten hoeveel huurders energietoeslag krijgen. Wetenschappers en studenten kunnen op hun beurt de data platforms verrijken met hun inzichten. Zo leert iedereen van elkaar.
En wat heb jij voor hen kunnen doen?
Mijn rol was om naar de toekomst te kijken, wat voor platform heb je over 10 jaar nodig om de uitdagingen dan aan te kunnen? Daarvoor heb ik het idee uitgewerkt van datacommons waarin op lange termijn op een fatsoenlijke en verantwoordelijke manier data worden gedeeld, zodat je kunt garanderen dat zij ten goede komen aan de gemeenschap.
Techbedrijven moeten wennen aan het feit dat ze zich moeten verhouden tot de eisen die hier aan de omgang van data worden gesteld. Zij zijn dat niet gewend.”
Want die fatsoenlijke omgang komt niet vanzelf?
Nee, dat zien we bij de techbedrijven. Daarom is het ook zo fijn dat we in Nederland en Europa een traditie hebben op het gebied van de bescherming van publieke waarden. Big Tech kent dat niet. Techbedrijven moeten wennen aan het feit dat ze zich moeten verhouden tot de eisen die hier aan de omgang van data worden gesteld. Zij zijn dat niet gewend. Daarom is het ook zo dat belangrijk dat partijen hier wel samenwerken, dat we hoge eisen stellen en daar ook naar handelen.
Wat zou de leukste opdracht zijn, waarvoor mensen je nu mogen bellen?
Haha. Als bijvangst van mijn promotieonderzoek en wethouderschap – ik was o.a. verantwoordelijk voor de jeugdzorg – ben ik mij gaan verdiepen in de vraag ‘waarom het toch zo moeilijk is om te minderen in de zorg’. Over dit stoppen, niks doen, wachten en minderen schrijf ik een boek. Geïnteresseerde uitgevers mogen zich morgen melden.
Meer weten?
Wilt u sparren over een verandering in uw bestuurlijke loopbaan?
Neem dan contact met ons op.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.