Verruiming onmisbaarheidsbeginsel beëindigd

De verruiming van het onmisbaarheidscriterium bij ontslagbesluiten wordt per 1 januari beëindigd. De verruiming maakte het voor werkgevers gemakkelijker een werknemer onmisbaar te verklaren, en daarmee het afspiegelingsbeginsel te omzeilen.

Crisismaatregel
De verruiming van het onmisbaarheidsbeginsel werd twee jaar geleden ingevoerd als crisismaatregelen. Het moest werkgevers in staat stellen om vakmensen met specifieke kennis te behouden bij reorganisaties die noodzakelijk waren om tijdens  de crisis het hoofd boven water te houden.

Afspiegeling

Normaal gesproken geldt bij reorganisaties het afspiegelingsbeginsel. Dat houdt in dat werknemers worden ingedeeld in leeftijdsgroepen. Aan de hand van het aantal dienstjaren wordt bepaalt welke werknemers binnen zo’n leeftijdsgroep kunnen blijven of moeten vertrekken.

Terughoudend

Werkgevers hadden daarbij de mogelijkheid al om werknemers onmisbaar te verklaren en op die manier af te wijken van het afspiegelingsbeginsel. Het UWV was echter zeer terughoudend bij het honoreren daarvan. Een werkgever moest bijvoorbeeld bewijzen dat iemand onmisbaar was.

Aannemelijk

In de verruimde regeling die in 2009 van kracht werd, hoefde de werkgever niet langer bewijs te leveren. Wel moest hij aannemelijk maken dat een werknemer niet gemist kon worden. Daarbij golden wel een aantal criteria. De werkgever moest aantonen dat hij een ‘duidelijk en bestendig’ beleid voerde waarbij duidelijk was dat aan werknemers bepaalde eisen worden gesteld wat betreft het verwerven van kennis en bekwaamheden voor hun functie. Het mocht dus niet zo zijn dat een werkgever dit als gelegenheidsargument aanvoerde om bepaalde mensen te behouden.

10 procent

Ook mocht een beroep op de onmisbaarheid niet leiden tot een groter verschil dan 10 procent per leeftijdsgroep wanneer dit criterium niet gebruikt was. En als een andere werknemer met een korte training ook over dezelfde vaardigheden kon beschikken, dan was het verruimde onmisbaarheidscriterium ook niet van toepassing.

Mondjesmaat

Tussen begin augustus 2009 en eind juli 2011 is slechts mondjesmaat gebruik gemaakt van de verruimde regeling. Slechts 84 keer werd een beroep gedaan op het onmisbaarheidscriterium. Het merendeel daarvan, 52 gevallen, werden niet gehonoreerd, veelal omdat er geen ‘duidelijk en bestendig’ beleid op dit gebied was. Vijf keer werd het verzoek ingetrokken, 27 keer werd er wel terecht een beroep gedaan op de regeling.