Den Haag: 58 integriteitsmeldingen in half jaar

In het eerste half jaar van 2021 heeft het meldpunt integriteit van de gemeente Den Haag 58 integriteitsmeldingen ontvangen en geregistreerd. In 26 daarvan bleken er geen vermoedens van schendingen of waren zij onvoldoende concreet. In de meldingen werden vooral signalen gegeven over vermoedens van belangenverstrengeling, misbruik van informatie en nevenwerkzaamheden.

Onderzoeken
Van de overige 32 meldingen zijn er 19 ‘in de lijn’ behandeld, wat betekent dat de melding door de leidinggevende met de betrokken medewerker is besproken. Het ging hier veelal om misbruik van informatie. Als gevolg hiervan kunnen werkafspraken worden gemaakt of een formele waarschuwing worden gegeven. Naar vier van de meldingen is een vooronderzoek gestart, waarvan er twee zijn afgerond. In één daarvan betrof het ‘vermoedens rond machtsmisbruik’ en werd het vervolg alsnog door de leidinggevende opgepakt. Naar negen meldingen is een feitenonderzoek gestart. Van de vier inmiddels afgeronde onderzoeken is er in drie gevallen een schending vastgesteld. Die schendingen betroffen misbruik van informatie, onjuist omgaan met nevenwerkzaamheden en het niet volgen van interne regels. In alle drie gevallen is een formele waarschuwing opgelegd.

Schendingen
Verder meldt de gemeente dat vier integriteitsonderzoeken van 2020 zijn afgerond. Bij alle vier de onderzoeken bleek sprake van een schending. Het ging drie keer om misbruik van informatie en één keer om financiële schending. Van de twee betrokkenen in één casus heeft een medewerker een waarschuwing gekregen en voor de andere medewerker is een ontbindingsverzoek van de arbeidsovereenkomst aangevraagd. In de overige gevallen werd tweemaal een waarschuwing opgelegd en in één geval werd geen straf opgelegd.

Belangenverstrengeling
De gemeente maakt een vergelijking met het aantal meldingen in de eerste helft van 2020 en stelt vast dat met de 64 meldingen van toen de hoeveelheid meldingen nagenoeg hetzelfde is gebleven. Net als in het eerste half jaar van 2021 ging het toen vooral over vermoedens van misbruik van informatie, nevenwerkzaamheden en belangenverstrengeling. ‘Belangenverstrengeling zien we niet terugkomen in de vastgestelde schendingen’, schrijven burgemeester Jan van Zanen en gemeentesecretaris Ilma Merx. Toch zal Bureau Integriteit het onderwerp nader onder de aandacht brengen. Zo zal er op intranet aandacht aan worden besteed en zal er binnen de verschillende diensten van de gemeente Den Haag in dilemmasessies met medewerkers over worden gesproken.

Misbruik van informatie
Dat geldt ook voor de onderwerpen misbruik van informatie en nevenwerkzaamheden. Er wordt al gewerkt aan een leidraad om ambtenaren te ondersteunen bij het bepalen of nevenwerkzaamheden gewenst zijn en leidinggevenden te helpen bij het regelmatig bespreken van het onderwerp nevenwerkzaamheden. Misbruik van informatie is een categorie schendingen die de afgelopen jaren meerdere malen is vastgesteld en relatief vaak voorkomt, aldus Van Zanen en Merx. Meestal gaat het om niet werk-gerelateerde inzagen in gemeentelijke systemen. Om die schendingen zoveel mogelijk te voorkomen wordt er bij de eed- en beloftesessies aandacht aan besteed, komt het onderwerp terug in dilemmasessies en wordt er op intranet aandacht aan besteed.

Herijking
Ook maakt het college melding van een organisatieontwikkeling, nadat Necker van Naem in 2020 had geconstateerd dat voor het realiseren van de grote Haagse ambities op het gebied van integriteit een herijking van de integriteitsorganisatie nodig was. Vorig jaar werd een kwartiermaker benoemd om de ontwikkeling naar een stevig centraal bureau integriteit vorm te geven en per 1 juli 2021 is het nieuwe bureau opgericht. Het bureau moet alle medewerkers en leidinggevenden van de gemeente Den Haag ondersteuning bieden bij de integriteitsaspecten van hun dagelijks werk. ‘Het is een brede “one-stop-shop” die bijdraagt aan organisatieontwikkeling van Den Haag en ondersteuning in de volle breedte biedt.’

Veilig portaal
Een andere belangrijke verandering is het centrale meldpunt dat ook fungeert als meldpunt bestuurlijke integriteit. ‘Hier komen zoveel mogelijk meldkanalen op het gebied van integriteit samen. Het is een helder, vindbaar en veilig portaal waar je met verschillende soorten klachten en meldingen terecht kunt, of het nu gaat om meldingen van financieel economische aard, machtsmisbruik of interpersoonlijke schendingen.’ Alle meldingen worden centraal geregistreerd in waardoor nog meer overzicht en eenduidigheid moet ontstaan.

Moreel leerproces
Tot slot is een belangrijke verandering dat Bureau Integriteit ondersteunt bij de ontwikkeling van een structureel moreel leerproces binnen de gemeentelijke organisatie. ‘We zorgen voor een systeem waarin alle ambtenaren de beslissingen die horen bij de kern van hun vak regelmatig samen bespreken: op constructieve wijze, op een veilige manier, als normale gang van zaken binnen iedere afdeling.’ Er zijn ambtenaren vrijgemaakt om dit ‘morele leerproces’ op te zetten. Zij zullen ook een samenhangend aanbod van bewustwordings-, trainings- en communicatiemiddelen opstellen voor medewerkers en leidinggevenden op alle niveaus.