Ontslagen om foute aftrekposten partner

Jarenlang diende hij belastingaangiften in met veel te hoge aftrekposten. Zijn vrouw, werkzaam bij de Belastingdienst, bemoeide zich daar nauwelijks mee, maar werd wel ontslagen. Waarom werd zij zo zwaar gestraft voor iets wat haar man had gedaan?

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Bij de controle van de aangifte inkomensheffing over het jaar 2013 van Bram Barenz*, constateerde de belastinginspecteur dat er iets mis was. En doet nader onderzoek naar eerdere aangiften van Bram en zijn echtgenoot Heleen*.

Zij werkt sinds 1983 bij de Belastingdienst, als behandelfunctionaris in het segment midden- en kleinbedrijf. Het echtpaar heeft een deel van de hypothecaire lening gebruikt voor de aanschaf van een aandelenportefeuille, en tussen 2004 en 2014 is de rente ten onrechte als ‘rente eigen woning’ afgetrokken. Ook zijn tussen 2006 en 2013 de ‘kosten werkruimte’ als ‘kosten eigen woning’ afgetrokken, wat ook niet mocht. Het financiële nadeel van de fiscus wordt berekend op 14.881 euro, een bedrag dat niet meer kan worden teruggevorderd omdat daarvoor de termijn is verstreken.

Wegens zeer ernstig plichtsverzuim wordt Heleen geschorst en gedurende de eerste zes weken van de schorsing wordt een derde deel van de bezoldiging ingehouden. Als reden voert de staatssecretaris van Financiën, haar werkgever, aan dat Heleen herhaaldelijk in strijd heeft gehandeld met de kernwaarden die voor medewerkers van de Belastingdienst gelden. Daarmee heeft zij zich niet gedragen zoals een goed ambtenaar betaamt. De schorsing wordt omgezet in onvoorwaardelijk ontslag.

Maar haar man zat toch te rommelen met de belastingaangifte? Ja – maar door het fiscaal partnerschap is Heleen medeverantwoordelijk voor de onjuiste ingediende aangiften van haarzelf en haar echtgenoot. Ambtenaren van de Belastingdienst blijven zelf verantwoordelijk voor het nakomen van hun fiscale verplichtingen, ook als het opmaken van de aangifte door iemand geschiedt.

De rechtbank Overijssel, waar Heleen het strafontslag aanvecht, stelt dat met het oog op het aanzien en de geloofwaardigheid van de Belastingdienst hoge eisen mogen worden gesteld aan de integriteit van ambtenaren, in het bijzonder bij het nakomen van hun fiscale verplichtingen. Dat geldt zelfs voor ambtenaren die geen specifieke fiscale functie hebben. Dat Heleen de afhandeling van haar financiële en fiscale zaken overliet aan haar echtgenoot en zelf niet de behoefte voelde om de aangiften te controleren, is in strijd met de hoge graad van zorgvuldigheid die van haar mocht worden verwacht.

Daar komt bij dat ze was betrokken bij het afsluiten van de hypotheek en de besteding van het grootste deel van die lening aan een aandelenportefeuille – deels zelf op een van de Kanaaleilanden. Heleen had er bij haar echtgenoot op moeten aandringen de fiscale gevolgen daarvan en de juistheid van de fiscale aangiften te onderzoeken, bijvoorbeeld door een belastingadviseur in te schakelen of de belastingtelefoon te bellen. Maar ze deed niets, wat haar kan worden verweten.

De rechtbank vindt het een feit van algemene bekendheid dat alleen de rente voor het gedeelte van de lening dat betrekking heeft op de eigen woning-schuld fiscaal aftrekbaar is en dat dit niet geldt voor de rente voor het gedeelte van de lening dat wordt gebruikt voor consumptief krediet. Nu er elf foute aangiften zijn gedaan, kan niet worden gesproken van een ‘foutje’, zoals Heleen het wilde goedpraten.

In zijn uitspraak van 30 januari is de rechtbank duidelijk: van Heleen mag geen fiscale kennis worden verlangd maar wel een hoge graad van zorgvuldigheid, door zich over de aangiften te laten informeren. Het strafontslag blijft in stand.

* De namen zijn gefingeerd.
ECLI:NL:RBOVE:2019:316