Een waarschuwing is nog geen berisping

Een ambtenaar van de IND liet zich negatief uit over haar leidinggevende en kreeg een waarschuwing aan haar broek. Waarom kon zij geen bezwaar maken tegen deze lichte sanctie?

In de clinch is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Het boterde niet zo tussen Cindy Hultema* en haar leidinggevende, beiden werkzaam bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Maar als Hultema wordt gedetacheerd bij KlantInformatieCentrum (KIC) van de IND ziet ze hem niet meer. Totdat hij er óók gaat werken. Hij klaagt bij zijn baas dat in het verleden Hultema zich negatief over hem heeft uitgelaten.

En toen hij ging werken bij het KIC heeft Hultema opnieuw geprobeerd hem in een kwaad daglicht te stellen en hem persoonlijk te beschadigen. Een interne hoorcommissie onderzoekt de klacht en adviseert deze gegrond te verklaren, omdat Hultema duidelijk heeft gemaakt dat zij zijn komst als leidinggevende niet zag zitten. Zij dient te beloven geen enkele uitlating over hem te doen zolang zij bij de IND werkzaam is en zal dit schriftelijk bevestigen.

Daar blijft het echter niet bij. Als de minister het advies van de hoorcommissie overneemt, geeft hij Hultema een waarschuwing. Zij wordt erop gewezen dat, indien zij zich opnieuw negatief over de klager uitlaat, er zwaardere disciplinaire maatregelen zullen volgen. Hultema maakt bezwaar tegen de waarschuwing, maar de minister legt dit naast zich neer. Ook bij de rechtbank Den Haag vangt zij bot. Ten langen leste stapt Hultema naar de Centrale Raad van Beroep, die op 18 januari 2018 uitspraak deed. Er zijn nogal wat sancties die een bestuursorgaan bij plichtsverzuim aan een ambtenaar kan opleggen. Dat varieert van de schriftelijke berisping, vermindering van het aantal vakantiedagen, het verminderen of inhouden van salaris, het afwijzen van een extra periodiek, overplaatsing, schorsing tot ontslag. Met haar waarschuwing komt Hultema er nog goed vanaf. Toch zit het haar dwars dat ze die niet kan aanvechten, omdat ze vindt dat ze die waarschuwing niet verdient.

Bij de Raad hoort ze waarom ze niet in bezwaar kan. Bij plichtsverzuim is de rechtspositie in het geding, dat is vaste rechtspraak. Dan kan de ambtenaar bezwaar en beroep aantekenen. Maar is hier wel sprake van plichtsverzuim?

De minister zegt, en de Raad bevestigt dat, dat de waarschuwing die Hultema kreeg een ‘normaal sturingsmiddel in de interne verhoudingen’ was. Omdat plichtsverzuim niet uitdrukkelijk is vastgesteld, is de waarschuwing niet meer dan zo’n sturingsmiddel en brengt zij geen wijziging in de rechtspositie van de ambtenaar tot stand. In dat geval is er niet de mogelijkheid om bezwaar te maken. Als de waarschuwing gepaard was gegaan met de mededeling dat Hultema plichtsverzuim was te verwijten, dán stond bezwaar wel open. Wat Hultema deed was niet netjes, maar nog geen plichtsverzuim.

En die zwaardere disciplinaire maatregelen waartoe zal worden overgegaan, als Hultema zich opnieuw over haar leidinggevende uitlaat, dat riekt toch naar een aantasting van haar rechtspositie? Nee, herhaalt de Raad, de minister heeft slechts zijn ongenoegen geuit over het gedrag van Hultema, maar haar geen disciplinaire maatregel – zoals een berisping – wegens plichtsverzuim opgelegd. Dat Hultema vervolgens stelt dat de minister weigerde haar positieve referenties te geven en een geplande benoeming heeft geannuleerd, doet niet ter zake.

Die gevolgen zijn niet beoogd. Eigenlijk mag Cindy Hultema blij zijn dat ze geen bezwaar kon aantekenen. Dat betekent dat haar gedrag ook weer niet zó ernstig was.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:CRVB:2018:148