Prijzenslag (8) ‘Alle vrije dagen gaan op aan raadswerk’

Het Beste Raadslid is een prestigieuze prijs die slechts eens per vier jaar wordt uitgereikt. Om vanuit 8863 lokale volksvertegenwoordigers als beste uit de bus te komen moet je dus wel wat kunnen. En dat kan hij ook, al kwam het hem niet aanwaaien. ‘Ik werd destijds in het diepe gegooid, heb het zelf moeten uitvinden’, vertelt het beste raadslid. ‘Ik heb verschillende trainingen gevolgd en urenlang Tweede Kamerdebatten gekeken. Niet om de inhoud maar om het debat’, vertelt hij. ‘Raadswerk is namelijk echt een vak, en daar moet je wel wat voor doen’.

Bekroningen
Tientallen prijzen zijn er jaarlijks te vergeven bij de overheid en het openbaar bestuur. Denk aan de beste gemeentelijke werkgever, de Beste Bestuurder, de beste jonge ambtenaar of de beste gemeente om in te wonen. Binnenlands Bestuur zet in de serie ‘Prijzenslag’ grote en kleine bekroningen uit de publieke sector op een rij. Raadsleden krijgen hiervoor slechts eens in de vier jaar een kans. Johnas van Lammeren, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren (PvdD) in Amsterdam, kreeg de prijs in maart van dit jaar uitgereikt door Ron Meyer (SP), de vorige winnaar.

Idealen
Van Lammeren is al actief voor de PvdD vanaf het prille begin, in 2004. ‘Toen hadden we nog helemaal geen infrastructuur bij de partij’, glimlacht hij. ‘Maar onze idealen waren wel heel duidelijk, en nog steeds. De manier waarop we nu met dieren en onze planeet omgaan kan namelijk echt niet’. Het raadslid is opgegroeid in Noord-Brabant en zag de vleesindustrie van dichtbij. ‘De meeste mensen hebben geen idee wat we levende wezens aandoen’, zegt hij verongelijkt, ‘Nederland is de slager van Europa. Per dag worden hier een miljoen dieren geslacht en daarvoor hebben ze een vreselijk leven gehad’.

'Pick your battles'
Met uitsluitend principes kom je er in de politiek overigens niet, weet hij als geen ander. Vanaf het moment dat hij in 2010 in de gemeenteraad werd gekozen hield hij als beginneling zijn ogen en oren goed open, volgde cursussen en kijkt nu nog steeds graag politieke debatten om de kunst van het discussiëren te leren. Wat hij in die twee termijnen heeft geleerd? ‘Pick your battles’, vertelt Johnas vastberaden. ‘Je weet dat je als PvdD het verschil niet gaat maken in bijvoorbeeld de woonagenda. Daar zitten alle grote partijen op. Ik zoek de thema’s waar we wel wat kunnen betekenen’. Grijnzend: ‘We hebben gisteren het nieuwe college bijvoorbeeld een veganistisch diner aangeboden, bereid door de beste kok van Amsterdam. Een positief gebaar, maar met een duidelijke boodschap’.

Vakantiedagen
Het raadswerk vraagt een hoop van een mens. De functie heeft niet altijd een positief imago bij de burger, het kost zeeën van tijd en de vergoeding hiervoor staat meestal niet in verhouding. ‘Ik heb ook nog een gewone baan, bij een online mediabedrijf’, vertelt Van Lammeren. ‘Dat is niet altijd makkelijk, ik spendeer bijvoorbeeld al mijn vakantiedagen aan mijn werk als raadslid’, vertelt hij. ‘Dat doe ik met liefde, maar het negatieve beeld dat de burger soms van ons heeft dat is vaak onterecht’.

Meer dan charisma

Van Lammeren voldeed volgens jurylid John Bijl aan alle voorwaarden van een goede volksvertegenwoordiger. Bijl, hij recenseert onder meer voor Binnenlands Bestuur gemeenteraden en raadsvergaderingen in ‘Mystery Burger’, vindt dat het ideale raadslid aan een aantal eisen moet voldoen. ‘Gekozen worden is één ding, maar dan ben je nog niet automatisch een goede volksvertegenwoordiger. Je moet een inspirerend verhaal in de raadszaal kunnen houden, maar zeker ook daarbuiten; creëer een achterban’, vertelt hij. ‘Met alleen inspiratie en charisma kom je er ook niet overigens. Want als je vier jaar lang geen enkele motie er doorheen krijgt ben je ook geen goed raadslid, ongeacht de vaak lastige omstandigheden’.
Scheldpartijen Integriteit en een voorbeeldfunctie zijn volgens de politieke expert ook belangrijke factoren waar een goed raadslid aan moet voldoen. Je moet ook niet ‘Je kunt wel altijd je collega’s de maat nemen om populair op social media te zijn. Maar je moet het uiteindelijk samen doen als raad, individueel heb je niet zoveel te vertellen. Dus moet je geen afstand tussen de partijen creëren met bijvoorbeeld scheldpartijen’, waarschuwt Bijl.
Ja/ja-sticker
Johnas van Lammeren voldeed duidelijk aan al deze eisen. ‘Als eenmansfractie heeft Johnas van Lammeren zich op een mooie plek in de raad weten te manoeuvreren. In de Amsterdamse raad is het soms een dubbeltje op z’n kant hoe de besluitvorming uitpakt. Dat muntje ligt dan bij Johnas’, aldus de jury. En al zijn raadscollega’s weten dan één ding zeker: deze politicus zal zijn huid duur verkopen. Met stevige argumenten, een helder verhaal én zijn overtuigingskracht maakt hij zijn invloed groter dan zijn numerieke gewicht in de raadzaal. Daardoor heeft hij meermaals eigenhandig aan de knoppen van het gemeentelijk beleid gezeten en een onuitwisbare ideologisch gedreven toevoeging gedaan aan de stad. Door zijn inzicht, behendigheid en optreden heeft hij ook zijn eigen dossiers met succes volbracht. De ‘ja/ja’-sticker – het lijkt weinig – verandert niet alleen veel voor Amsterdam maar ook voor de rest van Nederland.’