Prijzenslag (1): bij beste gemeente wordt gelachen

Er zijn jaarlijks tientallen prijzen te vergeven in gemeenteland. Die gaan bijvoorbeeld naar (jonge) ambtenaren die hun werk exceptioneel goed doen of raadsleden die er met kop en schouders uit springen. Burgemeesters en wethouders worden jaarlijks gedecoreerd door Binnenlands Bestuur met de prijs voor beste lokale bestuurder. Maar er zijn ook onderscheidingen die de hele organisatie een vette pluim geven. Denk aan de sportiefste, groenste, mooiste, veiligste en er is zelfs een prijs voor de Beste Toiletgemeente. We zetten de komende tijd wat bekroningen op een rij in de serie 'Prijzenslag'. Te beginnen bij Beste Gemeentelijke Werkgever. En daarvoor moeten we naar het zuiden.

Geheim
Een betere wereld begint bij jezelf en dat geldt ook voor gemeenten. Je moet intern de zaakjes op orde hebben om goed te functioneren en dat blijkt de gemeente Peel en Maas dit jaar het beste van allemaal te doen, aldus HR-onderzoeksbureau Effectory. Dit bedrijf bepaalt jaarlijks op grond van uitgebreide medewerkersonderzoeken welke werkgever het beste voor zijn mensen zorgt. De Limburgse gemeente met ruim 40 duizend inwoners staat bovenaan in de categorie gemeenten. Wat is het geheim? ‘We geven veel ruimte aan onze werknemers’, verklaart een trotse gemeentesecretaris Leon Breukers. ‘Ze hebben veel verantwoordelijkheid en krijgen daarom ook de vrijheid om hun werk te doen, te leren en ontwikkelen. Dat blijkt heel goed te werken. Niet alleen voor henzelf, maar ook voor de inwoners van Peel en Maas.

Magie

Autonomie is inderdaad een van de belangrijkste ingrediënten voor een gelukkige ambtenaar, bevestigt Guido Heezen, oprichter van Effectory. ‘Het is de vrijheid, maar ook de waarderings- en feedbackcultuur die maken dat werknemers zich prettig voelen en daarom beter presteren. Dat begint dus bij goed leiderschap’, benadrukt hij. ‘Daarmee bedoel ik zeker niet de oude hiërarchische structuren, integendeel. Een dunne managementlaag heeft veel meer succes. Als de mix hiervan goed is dan ontstaat er magie’, vertelt Heezen vol overtuiging, ‘en dan gaan ze vliegen’.

Mager zesje
Hoewel Peel en Maas dus goed scoort, net als de nummer 2 en 3: Vianen en Oss, heeft de categorie lokale overheden beduidend lagere cijfers dan andere sectoren. Gemiddeld krijgen de onderzochte gemeenten een magere 6,69 van hun medewerkers. Ter vergelijking: de branche ‘Productie en Industrie’ krijgt een 7,3 van hun personeel. Ook de detailhandel (7,33) en de verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg (7,58) worden beter gewaardeerd. De gemeenten bungelen wat dat betreft onderaan, terwijl ze over het algemeen te boek staan als een goede werkgever. Toch?

Mentaal pensioen
‘Aan de arbeidsvoorwaarden ligt het inderdaad niet’, legt Guido Heezen uit. ‘Maar bij de lokale overheid is er iets anders aan de hand. Op de onderdelen bevlogenheid, trots en tevredenheid scoren gemeenten lager dan gemiddeld en dat heeft te maken met het gebrek aan mobiliteit. Je zou kunnen zeggen dat gemeentelijke werkgevers mensen te lang op hun plek laten zitten terwijl ze al jaren klaar zijn met hun functie. Ja, soms zelfs al mentaal met pensioen zijn. In de profitsector worden medewerkers wat dat betreft scherper gehouden, die komen daar niet zo gemakkelijk mee weg’.

Lachen

Dit fenomeen is in Peel en Maas kennelijk geen probleem, de gemeentesecretaris is buitengewoon trots op zijn team. ‘De prijs Beste Gemeentelijke Werkgever is een compliment voor de dingen die we samen aan het doen zijn. Het is misschien een open deur, maar er is hier gewoon een goede, informele sfeer op het gemeentehuis. We hebben korte lijnen, ontmoeten elkaar vaak en er wordt ook gelachen’,  aldus de gemeentesecretaris, ‘en dat is ook heel belangrijk’.