Gemeenten zetten minder payrollers in

Het aantal gemeenten dat het meest kiest voor payroll als flexibele contractvorm is gedaald van 30 procent in 2018 naar 19 procent in 2019. Dat is vooral een gevolg van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) en veel minder door de payrolltoeslag.

Dat blijkt uit onderzoek van het A&O fonds Gemeenten. De payrolltoeslag die is ingevoerd op 1 oktober 2018 leidt bij nog geen kwart van de gemeenten (23 procent) tot minder inzet van payrollers. ‘De voordelen van de inzet van payroll wogen over het algemeen niet op tegen de nadelen van de extra kosten door de toeslag’, aldus de onderzoekers. De Wet Arbeidsmarkt in Balans (de WAB) die op 1 januari 2020 werd ingevoerd, heeft dat effect in grotere mate gehad.

Extra kosten
Door de payrolltoeslag liepen de kosten wat op, maar het verleggen van het werkgeversrisico was belangrijker. Bijna vier op de tien respondenten geven aan dat de WAB er wel voor heeft gezorgd dat payroll minder werd ingezet. ‘Vanwege de extra kosten, maar ook doordat het aantal tijdelijke contracten dat men kon geven werd teruggeschroefd’, aldus de onderzoekers.

Gemeenten hebben behoefte aan een flexibele schil. Voorheen zetten zij vaak medewerkers in op basis van payroll. Dia deden ze omdat het goedkoper was dan een uitzendconstructie, detachering of ZZP. In de praktijk kwam het er echter op neer dat werknemers die op basis van payroll werkten minder betaald kregen en minder rechten hadden dan vaste medewerkers, terwijl ze dezelfde functie en verantwoordelijkheden hadden.

Cao gemeenten
In de CAO Gemeenten van 2017 spraken werkgevers en vakbonden af dat medewerkers die op basis van payroll werkzaam zijn een beloning moeten ontvangen die vergelijkbaar is met de beloning van een ambtenaar. De toeslag die werkgevers hiervoor moeten wordt de payrolltoeslag genoemd.

Ten behoeve van de nieuwe cao gemeenten was er bij de werkgevers en de bonden behoefte aan een evaluatie van de maatregel. Payroll blijkt wel gedaald, maar niet door payrolltoeslag. De omvang van de externe inhuur in de totale loonsom blijft op het zelfde niveau – 18 procent – vergeleken met 2017, ondanks het gegeven dat bijna zeven op de tien gemeenten probeert die inhuur terug te dringen.  

Goedkoper
Gemeenten blijven volgens de onderzoekers voordelen zien in specifiek payroll. Vergeleken met uitzenden, is het vaak goedkoper. Een ander veel genoemd argument is dat het beter is om de werving in eigen beheer te houden omdat dan de kwaliteit beter zou zijn. ‘Wanneer gemeenten payroll vergelijken met indiensttreding bij de gemeente, zien ze een voordeel in payroll omdat ze dan zelf niet het werkgeversrisico lopen. Zo kunnen ze eerst testen of er een match is tussen werknemer, functie en werkgever.’