Acht glazen bier op, daarna aan het werk

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Het was ongetwijfeld een gezellige afscheidsreceptie van een collega, die ict-beheerder André Lievendaal* op 31 augustus 2017 bezocht. Die dag had Lievendaal verlof, maar ging in de ochtend toch naar zijn werkplek (gemeente Eindhoven) om wat laatste werkzaamheden af te ronden en taken over te dragen – een dag later zou hij op vakantie gaan. Tijdens de receptie ’s middags dronk hij acht glazen bier. Om 18.00 uur was hij weer thuis, om 22.00 uur voerde hij nog een computertest uit op de gemeentelijke server.

Acht pinten, dat is ‘bovenmatig’ drankgebruik, aldus het college. Alcoholgebruik in privétijd is niet toegestaan als kort daarna werkzaamheden moeten worden verricht, zeker aan het digitale systeem van de gemeente. Fouten maken kan grote gevolgen hebben voor de ict-infrastructuur en daarmee behoorlijke schade veroorzaken.

Volgens het Eindhovense college was Lievendaal in grote lijnen op de hoogte van het zero tolerance-beleid ten aanzien van alcoholgebruik voor en tijdens het werk. Hij was aanwezig op de bijeenkomst waar dit beleid werd besproken. Verder had hij enkele maanden eerder ook al eens gedronken voorafgaand aan het werk. Toen waren het twee biertjes tijdens een diner met collega’s, waarna Lievendaal in de avonduren nog moest overwerken. Het college had hem erop aan gesproken en hem verteld dat bij herhaling disciplinaire maatregelen zouden volgen. Nu was het zo ver: plichtsverzuim, hij wordt gestraft met ongevraagd ontslag.

Bij de rechtbank Oost-Brabant (Den Bosch) komt het college terug van een eerder ingenomen standpunt. Het college vindt niet langer dat Lievendaal tijdens het verrichten van werkzaamheden in de avond van 31 augustus nog onder invloed van alcohol was, wel verwijt het college hem dat hij het risico heeft genomen dat hij onder invloed van alcohol zou zijn. Ook daarmee handelde Lievendaal in strijd met de eerdere waarschuwing en met het zero-tolerance-beleid.

Daarop moet strafontslag volgen, vindt het college. Lievendaal, op zijn beurt, wijst erop dat het zero tolerance-beleid ook weer niet zoveel voorstelt. Een eerdere drankinname werd slechts afgedaan met een waarschuwing. Tsja, dan wordt het beleid niet zo strikt toegepast als het college wil doen voorkomen.

De rechtbank stelt in zijn uitspraak van 10 januari vast dat het zero tolerance-beleid niet op schrift is gesteld. Daarmee is niet duidelijk gemaakt wat de precieze inhoud en reikwijdte ervan is. Lievendaal wist weliswaar dat college een dergelijk beleid heeft, maar niet wat het exact inhield. Daarom was Lievendaals drankgebruik tijdens de receptie niet in strijd met dat beleid.

Maar heeft Lievendaal onverantwoorde risico’s genomen om na acht pils een computertest uit te voeren aan de gemeentelijke website? Nee. Dat waren geen, zoals college beweert, werkzaamheden in het digitale systeem van de gemeente, het ging ‘slechts’ om de bereikbaarheid van de website voor bezoekers. Alles opgeteld was er geen sprake van gevaarzetting en door de onbekendheid met het drankbeleid ook niet van plichtsverzuim. Het strafontslag wordt vernietigd. Lievendaal heeft inmiddels een andere baan en wil niet terug naar zijn oude functie. Wel wil hij van college een schadevergoeding vorderen, maar daarover oordeelt de rechtbank niet in deze zitting.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:RBOBR:2019:181