Limburgse praktijken, deel 2

‘In Limburg wordt soms intimiderend bestuurd, is te weinig tegenspraak, ontbreekt regelmatig tegenmacht tegenover macht én is de burger vaak machteloos tegenover onbegrijpelijke regelgeving, grimmige uitvoering en zwakke rechtsbescherming. Dat getuigt van een zwak ontwikkelde praktijk van betekenisvolle en effectieve checks and balances binnen bestuurs organen en tussen bestuursorganen en daaraan verbonden partijen.’

Paul Frissen, hoogleraar bestuurskunde, spaart samen met Arno Visser en Kitty Nooij zijn opdrachtgever niet, getuige zijn citaat in de NRC van begin april. Maar was dit alles toch nog niet scherp genoeg? Waren zijn als ‘te relativerend’ opgevatte opmerkingen dat ook elders in Nederland bestuurlijke mores worden geschonden, te vergoelijkend?

In het jongste boek van twee zeer betrokken NRC-journalisten wordt het rapport Engelen bestaan niet kritisch besproken, waaronder ook de bladzijden over de rol van de journalistiek. En dat alles is jammer, want het leidt alleen maar af van het feit dát Limburg een hardnekkig bestuurlijk probleem kent dat oplossing verdient.

Vijfentwintig jaar na het eerste spraakmakende boek van Joep Dohmen over Limburg, De Vriendenrepubliek, ligt er nu De Vriendenreünie, een nieuw boek met daarin tien zorgvuldig gedocumenteerde casussen. Over oneigenlijk subsidiegebruik, bestuurlijke omgangsvormen, vriendjespolitiek en meer. Samen met een inleiding over ‘wat voorafging’ en een uitleiding over de recente rapporten, ligt er dus weer een kloek boek over Limburg en de bestuurscultuur en bestuurders, waarop deze zoals gezegd eigenlijk niet zitten te wachten. Dat stemt niet vrolijk. Ook al zou er over Groningen of Drenthe mogelijk evenveel te zeggen zijn, toch heeft bestuurlijk Limburg de opgave de mores te verbeteren.

Als lezer krijg je te doen met de ambtenaren van de provincie, die soms alle hoeken van de kamer op het gouvernement te zien krijgen als ze ideeën aandragen die de (oud-)gedeputeerden niet welgevallig zijn. Bijvoorbeeld over de toekomst van het vliegveld bij Maastricht, subsidies en meer.

Niet onverwacht verwerpen veel van de genoemde gedeputeerden desgevraagd de aantijgingen, maar de erkenning ervan door onder andere de voormalig algemeen directeur van de provincie spreekt boekdelen. Die zegt namelijk het geschetste beeld te herkennen, ‘hoe pijnlijk ook’.

Om toch hoopvol te eindigen, CDA-coryfee Herman Kaiser heeft het gewaagd een kritisch maar op verbetering gericht rapport te schrijven over de bestuursstijl van het eigen Limburgse CDA, met een appel terug te keren naar de CDA-kernwaarden in plaats van naar Beierse ‘CDU-mores’. Dat het maar navolging mag krijgen.