Uitgeput

Ruim één op de vijf gemeenteambtenaren is uitgeput na een werkdag. Dat blijkt uit een onderzoek van A&O fonds Gemeenten. Ik vind dat best schokkend. Moe, dat snap ik. Maar uitgeput, dat kan niet de bedoeling zijn.

Kijk, dat je het druk hebt op je werk, dat hoort erbij. Druk, druk, druk, je hoort het jezelf zeggen. Maar veel werken is niet hetzelfde als een te hoge werkdruk. Daaronder versta ik: het gevoel dat je te weinig tijd hebt voor wat je moet doen. Het heeft te maken met balans. En goed in je vel zitten. Als je denkt: ik heb het té druk, meld dat dan subiet bij je leidinggevende. Of je hebt dan écht te veel werk, of er zijn andere factoren die stress opleveren.

In het eerste geval is het eigenlijk heel simpel. Als iemand een extra taak krijgt, moet de leidinggevende kijken naar de formatie. Tegenover extra taken horen extra uren te staan. Maar vaak is het ook de combinatie met die andere factoren. Ik zie bijvoorbeeld regelmatig jonge mensen van een jaar of dertig die heel veel van zichzelf eisen. Ze moeten twee, drie keer per week naar de sportschool, dagelijks de social media bijhouden, klussen in huis, tijd vrijmaken voor de kinderen en de partner, uitgebreid koken, weekendjes weg met vrienden of vriendinnen... Dat is heel veel. Mensen zijn het tegenwoordig niet meer gewend om keuzes te maken.

Of klink ik nu ouderwets? Als je snel achter elkaar kinderen hebt gekregen, kun je de keuze maken niet meer elke dag een leuke foto op Instagram te zetten. En ik zou zeker niet gaan verhuizen. Natuurlijk heb ik makkelijk praten. Keuzes maken is soms hartstikke moeilijk. Wil je je arm eraf of je been? En natuurlijk heb ik zelf ook zo’n tijd gehad. Dat ik ging hardlopen. Ik vond dat ik dat moest. Totdat ik de armpjes van Madonna zag. Je kunt ook overdrijven.

Uit het onderzoek van het A&O fonds Gemeenten bleek dat vooral onder hoogopgeleiden onvrede heerst over de hoeveelheid werk. Dat komt, denk ik, doordat het werk in de beter betaalde banen nooit ‘af’ is. Als je achter de balie werkt of vuilnis ophaalt, zit je dienst er op een gegeven moment op. Dan kun je wat anders gaan doen. Maar ben je bijvoorbeeld beleidsmedewerker of adviseur van een bestuurder, dan heb je vaak ´s avonds afspraken en vergaderingen en in het weekend moet je stukken lezen. Wanneer heb je dan rust?

De oplossing tegen al die druppels die de emmer kunnen doen overlopen, is: ‘nee’ zeggen. Af en toe ‘nee’ zeggen tegen de sportschool, ‘nee’ tegen de kookcursus, maar zeker ook ‘nee’ tegen je leidinggevende. En als die het niet kan oplossen, moet hij of zij ook ‘nee’ zeggen tegen de laag erboven. En desnoods moet het gaan tot aan de politiek: nee, dit kunnen we niet uitvoeren. Sorry. We zijn uitgeput.