Raads- en Statenleden verdeeld over jonge stemmers

Hoewel de meeste raads- en Statenleden vinden dat de belangen van jongeren voldoende tot hun recht komen, zien zij ook ruimte voor verbetering. Jongeren stimuleren om lid te worden van een politieke partij, of zorgen voor meer jonge raads- en Statenleden, worden als belangrijk gezien, net als het oprichten van een jongerenraad. Over een verlaging van de stemgerechtigde leeftijd van 18 naar 16 jaar zijn de meningen echter sterk verdeeld, blijkt uit een onderzoek van Necker van Naem in opdracht van Binnenlands Bestuur. 

Verlaging

Steeds meer Europese landen gaan over tot verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd. ­België was onlangs het zevende land dat het stemrecht uitbreidde naar 16 jaar. Duitsland, Estland, Griekenland, Malta, Schotland en Wales gingen onze zuiderburen voor. In België mogen bij de Europese verkiezingen in 2024 bijvoorbeeld ook 16- en 17 jarigen hun stem uitbrengen. In ons land pleitte de Raad voor het Openbaar Bestuur, het onafhankelijk adviesorgaan voor parlement en kabinet, in 2019 ook al hartstochtelijk voor zo’n uitbreiding van het stemrecht. Onder de kiesgerechtigden blijkt het draagvlak daarvoor echter niet zo groot. Recent onderzoek van I&O Research in opdracht van Binnenlands Bestuur toont aan dat driekwart van de Nederlanders tegen is.

Nieuw onderzoek

Uit nieuwsgierigheid naar hoe de zittende volksvertegenwoordigers op lokaal en ­provinciaal niveau daarover denken, heeft Binnenlands Bestuur een onderzoek laten uitvoeren door Necker van Naem. Hoe vinden raads- en Statenleden dat de belangen van jongeren nu worden ­behartigd? Wat zijn de argumenten vóór en tegen een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd? Wat zouden ze vinden van een experiment? 

Verbetering

Uit de antwoorden blijkt dat raads- en Statenleden eigenlijk helemaal niet zo ontevreden zijn over de wijze waarop zij de belangen van jongeren op dit moment ­behartigen; slechts 27 procent vindt die behartiging van jongerenbelangen ondermaats. Dat laat volgens onderzoeker Daan Jacobs van Necker van Naem onverlet dat de meeste raads- en Statenleden wel ruimte zien voor verbetering. ‘Favoriete verbeteringen zijn het aantal jonge raads- en Statenleden vergroten, jongeren stimuleren om lid te worden van een politieke partij en jongeren betrekken via sociale media. Ook het oprichten van een jongerenraad wordt als mogelijkheid genoemd: bijna de helft – 48 procent – ziet daar wel iets in.’

Sterk verdeeld

Maar over de vraag of 16- en 17 jarigen actief stemrecht moeten krijgen, zijn de meningen een stuk meer verdeeld. Hoewel iets meer raads- en Statenleden dat een goed (41 procent) dan een slecht idee vinden (40 procent), is het verschil tussen beide groepen klein. ‘Het beeld voor de vraag of jongeren passief stemrecht moeten krijgen, is vergelijkbaar. Ook in dit geval zijn de meningen van raads- en Statenleden sterk verdeeld, al zijn er nu iets minder voor- dan tegenstanders: 39 procent voor, 45 procent tegen. ­Redenen om voor of tegen te zijn, berusten op een verschil van mening over de mate waarin stemrecht voor jongeren logisch of eerlijk is; voorstanders menen dat passief stemrecht politieke betrokkenheid beloont, tegenstanders dat jongeren nog niet ­volwassen zijn’, aldus Jacobs.

Beïnvloedbaar

Daarnaast twijfelen veel raads- en Staten­leden ook aan de mate waarin jongeren ­beschikken over de vaardigheden om volks­vertegenwoordiger te zijn. Jongeren zouden vaak nog erg beïnvloedbaar zijn, zouden het grotere geheel niet kunnen overzien en te veel zijn gefocust op hun eigen belang in plaats van het algemene belang.

Te weinig kennis

Een ander veelgenoemd tegenargument is dat jongeren pas officieel volwassen worden op hun achttiende en het actief kiesrecht goed past bij andere rechten en plichten die ze op die leeftijd verkrijgen. ‘Veel raads- en Statenleden vinden dat jongeren te weinig kennis en levenservaring hebben’, zegt ­Jacobs. Precies diezelfde tegenwerpingen ­werden van stal gehaald waar het ging over het verlenen van actief stemrecht aan 16- en 17 jarigen. Voorstanders geven juist aan dat het logisch is ze stemrecht te geven, omdat politiek over de toekomst van jongeren gaat. Daarnaast zorgt actief kiesrecht voor jongeren er in hun ogen voor dat de politieke betrokkenheid van jongeren wordt vergroot en hun stem wordt gehoord.

Lees het hele verhaal deze week in BB05 (inlog)