Stemgeheim waterschappen in geding

Brengen de waterschappen tijdens de aanstaande verkiezingen het stemgeheim in gevaar en zijn die verkiezingen daarom onrechtmatig? Daar draaide het maandag om in de rechtbank van Den Haag. De stichting Wij vertrouwen stemcomputers niet spande een kort geding aan tegen het hoogheemraadschap Rijnland, de Unie van Waterschappen en het Waterschapshuis met als inzet het blokkeren van die verkiezingen die van 13 tot en met 25 november worden gehouden.

Volgens de stichting wijken de waterschappen met hun briefstemprocedure af van de spelregels uit het rapport Stemmen met vertrouwen van de commissie Korthals Altes. Schending van het stemgeheim is mogelijk, omdat een unieke code op het stembiljet aan de persoonsgegevens van de kiezer is gekoppeld. Een echt geheime stemming, zoals de Waterschapswet voorschrijft, is daardoor niet voldoende gewaarborgd.

De stichting heeft twijfels over het bedrijf dat de stembiljetten scant, omdat het in 2004 al eens in de fout ging bij een waterschapsverkiezing in Delfland. Het Amerikaanse moederbedrijf van het Franse bedrijf dat de stemkaarten drukt, zou ook volgens de stichting geen goede reputatie hebben. Verder is onduidelijk waar de gegevens nu zijn en is het stemsysteem (RIES) onveilig. Andere bezwaren zijn dat niemand zicht op wie de briefstem invult en niemand kan bewijzen of de gegevens na gebruik echt worden vernietigd. De stichting stelt een alternatieve procedure voor, namelijk de envelop-ineen- envelop-methode, die Nederlandse kiezers in het buitenland ook gebruiken.

Plan B

Volgens de waterschappen ontstaat er een bestuurlijk probleem als de verkiezingen volgende week niet doorgaan, omdat de oude besturen volgens de wet op 8 januari 2009 moeten aftreden. De waterschappen wijzen de onbetrouwbaarheid van de bedrijven die de stemkaarten scannen en drukken van de hand. Er is verscherpt toezicht op de veiligheidsmaatregelen rond de stemprocedure door PricewaterhouseCoopers. Hun rapport wordt binnenkort openbaar.

Het systeem is volgens de waterschappen betrouwbaar en de gegevens worden direct na gebruik vernietigd. De unieke code op het biljet is wettelijk voorgeschreven en alleen terug te voeren naar de geboortedatum van de kiezer. De gegevens zijn met encryptie versleuteld. Slechts enkele personen, verspreid over verschillende organisaties, hebben toegang tot een deel van de informatie. Pas als die zouden samenspannen is fraude mogelijk. Het stemgeheim en de betrouwbaarheid worden dus voldoende gewaarborgd, menen de waterschap pen. De envelop-in-een-envelop- methode die de stichting voorstelt is bovendien veel fraudegevoeliger, stellen zij.

De actiegroep vindt dat de waterschappen een plan B hadden moeten opstellen om bestuurlijke problemen bij uitstel van verkiezingen te voorkomen. Geboortedata zijn volgens de stichting wel degelijk opvraagbaar en het digitaal certificaat op de bestanden zegt iets over authentificatie, niets over de versleuteling. Volgens de waterschappen was het onmogelijk om snel een noodscenario te ontwikkelen. Ze vinden het bestuurlijke belang uiteindelijk zwaarwegender dan de theoretische kans op schending van het stemgeheim. De uitspraak is aanstaande dinsdag.