Weg met de Senaat

Als er een ding duidelijk is geworden bij de Provinciale Statenverkiezingen, dan is het wel dat de verkiezingen niet over de Provinciale Staten gingen. Ze gingen over de samenstelling van de Eerste Kamer. Niet dat er geen belangrijke zaken waren waarover de kiezer zich kon uitspreken.

Integendeel. Stikstofbeleid, milieuvergunningen, de locatie van bedrijventerreinen, woonwijken, windmolens en zonne-energieparken, bevordering van de lokale economie en werkgelegenheid, natuurbeheer, het zorgen voor voldoende aanbod aan openbaar vervoer, zorg en onderwijs, om er maar een paar te noemen. Ik heb zelfs de indruk dat dit de thema’s zijn die de kiezers in groten getale naar de stembus hebben getrokken.

Maar de discussies in de tv-debatten gingen niet of nauwelijks over deze thema’s. Btw, vliegtaks, migratie, kabinetsverantwoordelijkheid, hypotheekrenteaftrek — je kon het zo gek niet verzinnen of de landelijke politici, die in deze verkiezingen niet verkiesbaar zijn, gaven hun mening over onderwerpen waar deze verkiezingen niet over gingen.

Voor een groot deel is dat te wijten aan de positie die de Eerste Kamer zich steeds meer heeft toegeëigend. De voornaamste rol van de senaat is het controleren van wetgeving op rechtmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid. En niet op politieke wenselijkheid, zoals de senatoren steeds vaker lijken te denken.

Ooit, in 1815, werd de Eerste Kamer ingesteld op aandringen van de zuidelijke provincies (die nu goeddeels in België liggen) die vonden dat de adel een plek moest behouden in de Staten- Generaal. De noordelijke provincies, met weinig adel, wilden dat niet en kregen voor elkaar dat men tot de ‘aanzienlijksten’ van het land moest behoren. Om gekozen te worden moest je een van de duizend mensen zijn die de meeste belasting betaalden.

Eigenlijk wilde Thorbecke helemaal van de Eerste Kamer af, die hij een orgaan ‘zonder grond en zonder doel’ noemde. Hoog tijd om de Eerste Kamer af te schaffen. De verkiezing van de Provinciale Staten zal erbij gebaat zijn. Niet langer gaat alle aandacht dan uit naar de samenstelling van de Eerste Kamer, maar naar zaken die er op provinciaal niveau werkelijk toe doen.