Lastige rol burgemeesters bij omstreden demonstraties

Alle Nederlandse burgemeesters moeten er voor zorgen dat ook mensen met een omstreden mening een demonstratie moeten kunnen houden. Ook als die door anderen als schokkend wordt ervaren. Dat stelt de gemeente Den Haag in een schriftelijke verklaring.

Haatzaaiend

Aanleiding voor de verklaring is de pro-Palestijnse demonstratie donderdag in Den Haag die, zo schrijft het gemeentebestuur, ‘veel heeft losgemaakt in de samenleving’. Tijdens die demonstratie werden anti-Joodse leuzen geroepen en moest een journalist die door demonstranten werd bedreigd, door de politie worden ontzet. Of de leuzen haatzaaiend waren, wordt door het Openbaar Ministerie (OM) onderzocht.

Geen bevoegdheid

‘Uiteraard is het totaal verwerpelijk als tijdens demonstraties wordt opgeroepen tot haat jegens bevolkingsgroepen. Daar moet tegen worden opgetreden. Het Openbaar Ministerie doet dat ook’, stelt de gemeente. Als blijkt dat er strafbare feiten zijn gepleegd, kan het OM strafvervolging instellen. ‘De burgemeester heeft bij dit onderzoek en bij eventuele vervolgen geen enkele bevoegdheid.

Grondrecht

Het grondrecht om te mogen demonstreren is zo fundamenteel dat alle Nederlandse burgemeesters er voor moeten zorgen dat ook mensen met een omstreden mening een demonstratie moeten kunnen houden, benadrukt de gemeente in haar verklaring. ‘De wet bepaalt dat de burgemeester een beperking alleen in zeer uitzonderlijke situaties kan opleggen. Een eventuele beperking kan worden getoetst door de rechter. De wet beschermt daarmee de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van demonstratie, belangrijke pijlers onder onze vrije samenleving. Bij de onderhavige demonstratie konden geen beperkingen worden opgelegd.’

Oproep aan burgemeester

Het OM gaat beeld- en geluidsopnamen onderzoeken, meldde het OM vrijdag. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) heeft de Haagse burgemeester Jozias van Aartsen opgeroepen krachtig stelling te nemen tegen antisemitische uitingen. Ook vrijdagmiddag wordt in Den Haag gedemonstreerd tegen de Israëlische aanvallen op Palestijnen in Gaza.

Kamervragen

De Tweede Kamerleden van ChristenUnie, SGP en CDA hebben de ministers Opstelten (VenJ) en Plasterk (BZK) om opheldering gevraagd over de stellingname van de Haagse burgemeester. Zij willen van de bewindslieden onder meer weten of ze de mening van Van Aartsen delen dat er ‘geen grenzen zijn overschreden’. De Kamerleden – Segers (CU), Van der Staaij (SGP) en Omtzigt (CDA) vinden dat sprake is van het gedogen van antisemitisme bij de demonstratie.