Fusieadvies Landsmeer, Oostzaan en Wormerland: onderzoek Amsterdam

De gemeenten Landsmeer, Oostzaan en Wormerland zouden moeten onderzoeken of ze bestuurlijk kunnen fuseren met bijvoorbeeld Amsterdam. Dat staat in een onafhankelijk adviesrapport dat de drie gemeenten lieten opstellen. Samengaan met de gemeenten Waterland en Edam-Volendam is volgens de onderzoekers echter het meest wenselijk.

Wormerland, Oostzaan en Landsmeer (de WOL-gemeenten) hebben al geruime tijd moeite om een geschikte schaal te vinden voor hun taken, uitdagingen en doelen. De drie gemeenten kampen met een verzwaard takenpakket, een toenemende druk op de financiën en een lastige arbeidsmarktpositie.

‘Forse disbalans’

Zelfstandigheid is voor de WOL-gemeenten ‘geen wenselijke en houdbare optie’, zo blijkt opnieuw uit een rapport van & Van de Laar (&VDL). Het adviesbureau stelt dat er ‘een forse disbalans’ is tussen de kerntaken, maatschappelijke opgaven en bestuurlijke ambities enerzijds, en de ambtelijke uitvoeringskracht, de financiële positie en de regionale positionering anderzijds. De onderzoekers zien geen heil in een ambtelijke fusie tussen de drie Noord-Hollandse gemeenten. Dat zou leiden tot ‘aanvullende complexiteiten’.

Geen duurzame oplossing

Ook een bestuurlijke fusie tussen de WOL-gemeenten biedt ‘onvoldoende schaalgrootte’. De ‘optelsom’ van de drie kwetsbare ambtelijke organisaties, de gezamenlijke gemeentelijke financiën en de beperkte regionale positie, biedt geen duurzame oplossing, aldus &VDL.

Regio  

Wat te doen? Verken op korte termijn de haalbaarheid van de zogenoemde WOL+ of WOL++ varianten, zo luidt het advies. Een WOL+ variant is denkbaar met de gemeente Waterland óf de gemeente Edam-Volendam. WOL++ houdt in dat er een bestuurlijke fusie plaatsvindt met zowel Waterland als Edam-Volendam. Laatstgenoemde variant is volgens het adviesbureau het meest wenselijk. Op deze manier zijn de gemeenten in één keer van het schaalvraagstuk in de regio ‘verlost’.

Alternatief

Daarnaast zouden de WOL-gemeenten er goed aan doen om een bestuurlijke fusie met Amsterdam, Purmerend en/of Zaanstad te verkennen. ‘Doe dit in ieder geval als een bestuurlijke fusie WOL+ of WOL++ op korte termijn (voorjaar 2025) als onhaalbaar (...) wordt betiteld’, schrijven de onderzoekers. Ze beschouwen dit scenario als een ‘serieus alternatief’ voor de WOL+ of WOL++ varianten.

Op 26 maart wordt er in de drie gemeenteraden apart een besluit genomen over het rapport.