‘Griffie en rekenkamer moeten tegenmacht vormen’

Gemeenteraden gebruiken de rekenkamer soms helemaal niet en veel vaker niet goed, ervaart emeritus hoogleraar openbare financiën en sociale zekerheid aan de Universiteit van Tilburg  Harrie Verbon. ‘En dat terwijl er alle reden is om de rekenkamer te gebruiken om het bestuur én de ambtenaren te controleren.’

Niet in orde

Uit ieder rekenkameronderzoek blijkt volgens dat de informatie vanuit B&W niet in orde is. ‘Niet volledig, niet tijdig, onjuist, gekleurd. Dat geldt voor alle beleidsonderwerpen, maar de grote zijn het ergst. De rekenkamer zegt: zorg ervoor dat informatie deugt. Doe dat op die en die manier. De raad zegt: prima en vervolgens wordt er niets gedaan. Komt het volgende rapport over een nieuw project: zelfde laken een pak.’

Bij de les
De griffie zou de gemeenteraad bij de les moeten houden, vindt Verbon. ‘Griffies zorgen ervoor dat de stukken op tijd zijn en dat de raadsvergaderingen goed verlopen, maar eigenlijk zouden zij ook de informatie van het bestuur moeten controleren. Griffiers zijn geen rekenmeesters, maar ze zouden wél kunnen kijken of de aangenomen aanbevelingen van de rekenkamer worden nageleefd. In Tilburg, waar ik lid was van de rekenkamer, gebeurde dat niet. Daar werd handjeklap gespeeld met de macht.’

Onafhankelijk
Nu is hij lid  van de rekenkamer in de gemeente Goirle. ‘Daar is de griffie zoals ze moet zijn. Ik zie de innigheid tussen raad en college in Tilburg niet in Goirle. Dat heeft ook te maken met de positie van de griffie. Het is helemaal wat de griffier ervan wil maken. Hij moet onafhankelijk durven zijn tegenover het college. In Tilburg was de griffier tot voor kort erg procedureel, maar de huidige griffier heeft de ambitie om meer tegenkracht te geven.’

Tegenmacht
De griffier zou veel meer dan nu, ‘in samenwerking met de rekenkamer’, een tegenmacht moeten vormen tegen bestuurders en de ambtenaren, vindt Verbon. ‘In een artikel in de Volkskrant schrijven Paul Klaver en Henk Leenders dat de controlerende taak van de gemeenteraad een farce is. Dat klopt, maar dat heeft de gemeenteraad aan zichzelf te danken. Ze moeten de rekenkamer en de griffie goed gebruiken. Ambtenaren in grote steden weten veel meer dan raadsleden en ze weten ook meer dan de rekenkamer. Die overmacht blijft bestaan, maar door rekenkameronderzoek serieus te nemen en de aanbevelingen na te leven, beperk je wel de macht van de ambtenaren.’

Voor de burger
De rol van de burgemeester is bepalend voor de houding ten opzichte van de rekenkamer, heeft Verbon in Tilburg ervaren. ‘De huidige burgemeester is voor een sterke rekenkamer. Zijn voorganger niet. De burgemeester blijft, tussen alle politieke strubbelingen en verkiezingen door. Zijn houding zet de toon. Hij zou als voorzitter van de gemeenteraad een rekenkamerrapport altijd enthousiast moeten verwelkomen. Hij zou er niet voor de macht moeten zitten, maar voor de burger.’

Lees het hele interview met Harrie Verbon deze week in BB08 (inlog)